Abdurrahman Büyükkeskin
Manavgat/Antalya -Antalya, deniz, kum ve güneş turizmi yanı sıra kültür, tarih ve arkeolojik varlıklar zengini turizm şehri. Gazi Mustafa Kemal Atatürk'ün '' Hiç şüphesiz , Antalya dünyanın en güzel şehridir.' sözünden hareketle 50 yıllık turizm geçmişi bulunan Antalya pandemi öncesi 16milyon yabancı ve 10 milyon yerli turist ağırlayan kendine özgü turizm kenti.
Antalya Dünya Turizm Örgütü(DTÖ) verilerine göre dünyada en fazla  seyahat  ve turizm hareketliliği olan şehirler sıralamasında Paris, Londra, İtalya Roma ve Singapur Dan sonra Antalya geliyor.  Adeta açık hava müzesi konumunda  Antalya'da 350 ile 400 arası Gazipaşa ilçesinden Kaş ilçesine kadar tarihi ören yeri bulunuyor. Bunun bugüne kadar sadece yarısı kültür turizmine açılabilmiş.

Manavgat Belediye Başkanı Şükrü Sözen, deniz,kum ve güneş turizminde dunyada 10'ncu büyük turizm destinasyonu olması yanı sıra Avrupa'da turistik amaçlı en fazla ziyaret edilen şehirler sıralamasında birinci  olduğunu söyledi. Başkan Şükrü Sözen,"Dünyada 400 yakın tarihi ören yerinin olduğu tek şehir  Dünya Oryantiring ( koşarak harita ve pusula ile yön bulma sporu) tarihinde başta İskandinavya ülkeleri olmak üzere 15 ülkeden 150 sporcu bölgemizde Selge ve Lyrbe antik kentlerinde oryantiring yaparak tarihi eserler arasında pusula ve harita yardımı ile yönlerini buldu." İfadesinde bulundu.  Turizm Bakanlığı bünyesinde turist ziyaretine açık olan ve Antalya'da en uzun süreli kazı çalışması yapılan tarihi ören yeri  7y yıl ile Side Antik Kent bulunuyor.

Side'yi 74 yıl ile aynı zamanda  Kaş ilçesi Kınık Mahallesinde bulunan  Antalya'nın UNESCO Dünya Kültür Mirası Listesinde yer alan Likya Birliği Devleti'nin idari başkenti Xanthos yer alıyor. Xanthos 'ta 1950 -2011 yılları arası 61 yıl aralıksız Fransız arkeologlar kazı çalışması yaptığı  belirtiliyor.  Anadolu Üniversitesi Edebiyat  Fakültesi Arkeoloji  Bölümü Öğretim Üyesi ve Side Kazı Başkanı Prof. Dr. Feriştah Alanyalı , Türkiye'de 1947 yılında İzmir Efes'ten sonra kazı çalışması yapılan yerin Ordinaryüs Prof. Dr. Arif Müfit Mansel öncülüğünde yapılan Side Antik Kent kazıları olduğunu belirten  Arkeolog Prof. Dr. Feriştah Alanyalı , ' Dört beş aylık    kazı çalışmaları bir yıl içinde düşük bir zaman dilimi. Bu bağlamda  Kültür ve Turizm Bakanlığı oluru ile Side'de kazı çalışmalarını 4-5 aydan yılın 12 ayına yayıldı. Side'de yılın 4-5 ayı değil yılın 12 ayı kazı çalışması yapılıyor.'' dedi.   

Özellikle Pamfilya bölgesi  Perge , Myra Likya Birliği Devletleri'ndeki kazı çalışması neticesinde bulunan arkeolojik varlıkların gün yüzüne çıkması sonrası Antalya Müzesi'nde sergilendiğini belirten kültür turizmini uzmanı ve turist rehberi Mehmet Ali Akıl, Antalya Müzesinin dünyanın en zengin müzelerinden biri olduğunu söyledi.  Kültür , tarih ve arkeolojik varlıkları tanıma turizminde dünyadaki lider ülkenin Fransız ve İngilizler vurgulayan rehber Mehmet Ali Akıl,'' Antalya gerek ören yeri zenginliği gerekse ören yerinde toprak altında gün yüzüne ortaya çıkan eserlerin sergilenmesi bakımından çok özel bir şehir. Dünyada tarih, kültür , arkeolojik varlık ve turizmin çoğu çeşitliğinin bir arada olduğu başka bir şehir yok. Mesela Fransızlar Antalya'ya debi, kum ve güneş turizmi konseptinde değil; o zaten bizde de var diyerek kültür, tarih ve arkeolojik varlıkları tanıma turizmi konseptinde tatil yapıyor. Yine ABD'de bir üniversite Gazipaşa ilçesinin bir köyünde 30 yılı aşkındır kazı çalışması yapıyor. Fransızlar 60 yıl Xanthos Antik Kentte kazı çalışması yapmış. Yine uzun yıllar Myra Antik Kentte uzun yıllar Almanlar kazı çalışması yaptı. Burdur'un  Ağlasun ilçesi Sagalassos Antik Kentte Belçika Katolik Üniversitesi arkeologları 35 yıldır kazı yapıyor.  Böyle olunca o tarihi ören yerinin tanıtılmasında o ülkelerin çok büyük katkısı var.  Likya Birliği ve Xanthos ve Letoon Antik Kent kazıları ile Fransa ve AB ülkelerinde yayımlanmış eser var. İşin özü; Avrupalı entelektüeller bizim tarihi örenyerlerimizi vizdev daha iyi biliyor. Örneğin Xanthos Un 35 yıl önce Unesco Dünya Kültür Mirasına alınmasında   FRANSIZ ARKEOLOGLARIN  XANTHOS ÜZERİNE YAZDIĞI eserlerin katkısı büyüktür. ''' ifadesinde bulundu. 

 Pandemi öncesi 300 bin turistin ziyaret ettiği Antalya Müzesindeki eserleri 500 kamera ve 100'ün üzerinde güvenlik görevlisi gözeti