BERLİN - Almanya erken seçim sonrası dış siyasette de yeni bir dönemin hazırlığında. ABD'den uzaklaşacak olan Berlin, savunmasında da büyük değişikliklere gidecek.
Federal Meclis seçimlerinin ardından Almanya'nın yeni hükümeti dış politikada büyük zorluklarla karşı karşıya kalacak. Bir dönemin sona erdiği ve birçok, hatta neredeyse tüm alanlarda yeniden yapılanmaya gidileceği konuşuluyor. Başka bir deyişle, Almanya ekonomik olarak güçlü ancak jeopolitik olarak çekingen bir ülke olma konumunu terk etmek zorunda.

İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra uzun yıllar boyunca, Alman dışişleri bakanları cazip bir göreve sahip olduklarını varsayabiliyorlardı. Batı bloğuna sıkı sıkıya bağlı olan Almanya, çok taraflı diplomasinin savunucusu ve demokrasi ile hukukun üstünlüğünün sözcüsü haline geldi. Tartışmalı dış politika kararları, Batılı müttefiklerle ortaklaşa alınıyordu ve ülkenin güvenliği ABD tarafından sağlanıyordu.

ABD, Almanya'nın güvenliğini garanti etmek istemiyor

Münih Güvenlik Konferansı'nda konuşan yeni ABD Başkan Yardımcısı J.D. Vance, Avrupa'nın kendi savunma masraflarını karşılaması ve sorumluluk alması gerektiğini vurguladı.

ABD Başkan Yardımcısı J.D. Vance

Bunun üzerine CDU (Hristiyan Demokrat Birlik) lideri ve muhtemel yeni Almanya Başbakanı Friedrich Merz, DW'ye verdiği röportajda şaşkınlığını dile getirdi:

"Tarihi bir dönüm noktasındayız. ABD'ningüvenlik garantileri sorgulanıyor ve Amerikalılar, demokratik kurumları tartışmaya açıyor."

Tüm bunlar inanılmaz bir hızla gerçekleşiyor. CDU'nun dış politika uzmanı Roderich Kiesewetter, ülkenin bir yol ayrımına geldiğini düşünüyor:

"Almanya, demokratik yapısının ve hukukun üstünlüğüne dayalı düzeninin giderek daha fazla tehdit altında olduğunu anlamalı. Örneğin Çin, şu anda nüfuzunu artırmak ve Almanya gibi demokratik ülkeleri kendine bağımlı hale getirmek için her şeyi yapıyor."

Kiesewetter: Çin'e karşı naiflik son bulmalı

DW'ye konuşan Kiesewetter, Almanya'nın devlet ve ekonomik çıkarlarını merkeze alan bir politika izlemesi gerektiğini savunuyor:

"Aksi takdirde ekonomik sonuçlar ağır olacak ve NATO caydırıcılığını kaybedecektir. Bunun önüne geçmek için dış ve güvenlik politikasında net bir stratejik ve siyasi yeniden yapılanma gereklidir. Eski yatıştırma politikaları ve Çin'e yönelik naif yaklaşım artık geçerli değil; aksine zararlıdır."

Alman barış birlikleri Ukrayna'ya mı gidecek?

Almanya'nın Ukrayna politikasında da hiçbir şey eskisi gibi olmayacak gibi görünüyor. 2022 baharında Rusya'nın Ukrayna'ya yönelik saldırısının ardından Almanya ABD'den sonra Ukrayna'nın en büyük destekçisi oldu. Hem askerî yardım sağladı hem de mültecileri kabul etti.

Şimdi ise savaşın sona erdirilmesine yönelik bir anlaşma gündemde. Ancak bu anlaşma büyük ölçüde yalnızca ABD ve Rusya tarafından müzakere ediliyor. Almanya ve diğer Avrupa ülkeleri ise muhtemelen bu anlaşmanın güvence altına alınması için asker göndermek zorunda kalacak. ABD Başkanı Donald Trump, böyle bir sorumluluk almayacaklarını açıkça belirtti.

Almanya'da barış gücüne halk desteği yüzde 49

Alman halkının bu durumu kabul edip etmeyeceği belirsiz. Forsa araştırma enstitüsünün yaptığı bir ankete göre, Almanların yüzde 49'u böyle bir göreve sıcak bakarken yüzde 44'ü karşı çıkıyor.

Başbakan Olaf Scholz

Halen görevdeki Başbakan Olaf Scholz (SPD), konuyla ilgili ARD televizyonuna verdiği demeçte şunları söyledi:

"Barış görüşmelerinin yapılıyor olmasını memnuniyetle karşılıyoruz, ancak bizim için net olan bir şey var: Ukrayna, kendisine dayatılan bir barış anlaşmasını kabul etmek zorunda bırakılmamalıdır."

Alman ordusu "Bundeswehr" güçlendirilecek

Ancak tam da böyle bir durum gerçekleşebilir. Bu nedenlee Almanya, diğer AB ülkeleriyle birlikte hareket ederek etkili bir savunma stratejisine odaklanmak zorunda. Yeşiller Partili Milletvekili Toni Hofreiter, bu amaç için 500 milyar euro gibi muazzam bir bütçeye ihtiyaç duyulacağını öngörüyor.

CDU'nun başbakan adayı Friedrich Merz de Almanya'nın Avrupa'da öncülük etmesi gerektiğini düşünüyor:

"Herkes Almanya'dan daha fazla liderlik bekliyor. Ben bunu hep dile getirdim. Almanya, Avrupa'nın en büyük nüfusuna sahip ülkesi ve kıtanın jeostratejik merkezinde yer alıyor. Bu sorumluluğu yerine getirmeliyiz."

Merz'e göre, Alman silahlanması yalnızca Ukrayna için değil, tüm Avrupa'nın barışı için kritik önem taşıyor:

"Bu yalnızca Ukrayna meselesi değil. Bu, Avrupa'daki barış meselesidir. Rusya'nın saldırganlığı, her gün Almanya'yı da etkiliyor: Altyapımızın, veri ağlarımızın ve Baltık Denizi'ndeki veri kablolarının tehlikeye girmesi gibi."

İsrail'in "varoluş hakkı" tartışmaya kapalı

Ortadoğu politikasında ise Almanya'nın etkisi, geçmişte olduğu gibi sınırlı kalacak. Yeni hükümet de İsrail'in "varoluş hakkını" savunma ilkesine bağlı kalacak.

Her ne kadar gerçekleşme olasılığı giderek azalıyor olsa da Berlin yönetimi, Ortadoğu'da "iki devletli çözüm" formülünü desteklemeye devam edecek.

2028 sonrası savunma bütçesi iki katına mı çıkacak?

Peki tüm bunlar ne anlama geliyor?

Almanya, Savunma Bakanı Boris Pistorius'un Ekim 2023'te dile getirdiği "savaşa hazır olma" hedefine ulaşmak zorunda. Alman ordusu Bundeswehr'in modernizasyonu için oluşturulan 100 milyar euroluk özel fon, 2028'de tükenecek. Sonrasında yıllık savunma bütçesinin 50 milyar eurodan 80–90 milyar euroya yükselmesi bekleniyor.

Bütçe artışının yeni borçlarla mı yoksa başka harcamalardan kesinti yapılarak mı finanse edileceği ise seçim kampanyasının en büyük tartışmalarından biri. Kiesewetter'a göre, bu artış kaçınılmaz:

"Washington'da ciddiye alınmak istiyorsak, güçlü bir savunmaya sahip olmamız şart."

Arap ve Güney Amerika ülkeleriyle yeni ortaklıklar

Dışişleri Bakanı Annalena Baerbock (Yeşiller), Almanya'nın dünya çapında değişen dengelere nasıl uyum sağlayacağı konusunda İkinci Alman Televizyonu ZDF'e verdiği demeçte, Avrupa'nın birlik içinde hareket etmesi gerektiğini vurguladı:

"Biz 450 milyon kişiyiz. Dünyanın en büyük ortak iç pazarına sahibiz. Yeni ortaklıklar kurduk. Şimdi bunları birlikte değerlendirmeli, küçük hesaplara takılıp kalmamalıyız."

Dışişleri Bakanı Annalena Baerbock

Bu yeni ortaklıklar arasında, Körfez bölgesindeki ülkelerle yapılan anlaşmaların yanı sıra, Arjantin, Brezilya, Paraguay ve Uruguay'ın oluşturduğu Mercosur ülkeleriyle yapılan iş birlikleri de yer alıyor. Bu kapsamda, Aralık 2024'te AB ile Mercosur ülkeleri arasında imzalanan ortaklık anlaşması öne çıkıyor.

Sonuç: Almanya, dış politikada yepyeni bir dönemin eşiğinde. Uzmanlara göre yeni Berlin hükümeti, ABD'ye olan bağımlılığını azaltmalı, kendi savunmasını üstlenmeli ve Çin'e karşı daha aktif bir çıkar politikası izlemeli. Bunlar hayli iddialı hedefler. Görünen o ki, Almanya'nın dış ve savunma politikalarında büyük değişiklikler kapıda.