Maçahel vadisinde, peynir kaşifi kadın

ARTVİN / BORÇKA / MAÇAHEL -Türkiye’nin Gürcistan sınırına yakın Artvin ile Gürcistan’ın Acara Özerk Cumhuriyetine yayılan, Karadeniz yöresinin belki de en özel gizli cennet denilecek dünyadan uzak gibi duran bir vadisidir. Maçahel vadisinde Macahel İremit Pansiyon evini eşiyle birlikte işleten Sevda İyem, konuklarına Türk ve Gürcü mutfağının lezetleriyle dolu doğal bir yaşam sunuyor. İnekler sağıyor, peynirler yapıyor ve konuklarına doğayla barışık yaşam yanında zaman yolculuğu yaptırıyor. Konukları 20 yıl öncesinin yaşamına götürürken, sakin huzurlu bir yaşam ile detoks imkanı veriyor. Kahvaltıda kendi hazırladığı peynirleri, kaymağı ve Gürcü peynir ekmeği olan haçapuriyi tattırıyor.



Sevda İyem, CNN’nden Maureen O'Hare’ye Macahel İremit Pansiyon’un hikayesini anlattı. Macahel İremit Pansiyonu anlatırkan, günlük yaşamının ayrılmaz parçası olan peynir üzerine gastronomik keşiflerini sergiledi.
Sevda İyem, pansiyon evinde süt ürünleriyle ilgili yeni icatlar ortaya çıkarmayı çok seviyor. Hayvanları sağıyor, sütlerini alıyor ve hergün en az 15 ceşit peynir yapıyor. İyemler Konukevi 18 yıldır faaliyet gösteriyor ve ailenin artık bir yoga stüdyosu kurma planları var.



DOĞADA ZAMAN YOLCULUĞU
Maçahel vadisi tüm bayırları ağaçlarla ve çayırlarla kaplı, cennetten bir parça gibi…Gürcistan’ın güneybatı ucu ile ülkemizin kuzeydoğu ucunda, iki ülke sınırına yayılan vadinin Karadeniz’e uzaklığı 25 km. UNESCO’nun koruma alanında bulunuyor. Gürcistan sınırının Türkiye tarafında yer alıyor. Kaçkar Dağları’nın uzantısında yer alan İyemler pansiyonu insana zaman yolculuğu yaşatıyor. Dekor sade ve büyüleyici. Konukevi, 20. yüzyılın ortalarına ve daha öncesine ait eşyalarla sevgiyle dekore edilmiş.

İNEK SAĞMA USTALIK İSTİYOR
Gürcistan sınırına yakın Maçahel Vadisi'ne bakan aile pansiyonunun mutfağında taze bir blok hazırlarken parmaklarını çevikçe kullananan Sevda İyem, "Her gün farklı bir peynir yapabilirsiniz. Hepsi sizin elinizde," diyor
Her sabah olduğu gibi, Kaçkar Dağları'ndaki zengin ormanın yamaçlarından beslenen inekleri sağmak için şafak vakti kalktı. İyem'in konuklarının birkaç saat içinde ev yapımı kahvaltıya oturacağı balkonun hemen altında, yamaçta, dünyanın en güzel manzaralı ahırlarından biri bulunuyor. İçeride dört inek var, üçü gebe.

İNEK MUHABBET İSTİYOR
Sevda İyem. “Sağım hızlı ve sert bir hareket gerektiriyor, Çekmeyin veya çekiştirmeyin, sadece meme ucunu yukarıdan aşağıya doğru sıkın ve kova kısa sürede dolar. İneklerle bütün gün sohbet ediyorum. Sürekli konuşuyorum" diyor Sevda İyem. "Ne istediklerini, ne istediklerini anlayabiliyorum. Sığırlar bu dağ cennetinde pek bir şeye ihtiyaç duymuyor” diyor.
Karadeniz kıyısından yukarı doğru sadece 90 dakikalık kıvrımlı bir sürüş mesafesinde bulunan Maçahel vadisi, UNESCO tarafından biyolojik çeşitliliği ve geleneksel yaşam biçimleri nedeniyle korunan bir alanda yer alıyor. Hiç bozulmamış, kesintisiz yaşayan bir doğa var.



EŞİNİN AİLSINDEN KALAN KÖY EVİNİ PANSIYONA ÇEVİRDİLER
Türkiye'nin Karadeniz kıyılarındaki bu ücra köşesinde hayat nesillerdir aynı şekilde devam ediyor. Evin omurgasını çalışkan kadınlar oluşturuyor. Toprağı işliyor, hayvanlara bakıyor.
Sevdaç İyem, "Köy hayatını seviyorum, şehir hayatı bana göre değil," diyor.
O ve eşi Mevlüt, Mevlüt'ün harap aile evini devraldılar ve onu tamamen yenileyerek bugün olduğu gibi huzurlu bir konukevi haline getirdiler.
İlk başlarda yazları burada kalıyor, kışları İstanbul'da gidip geliyorlardı. Ama şimdi yıl boyu burada yaşıyorlar. Bu bölgede mevsimsel göç yaygın olduğundan, Sevda İyem, daha soğuk aylarda evlerini emanet eden komşusunun ineklerine bakıyor.

TÜRK VE GÜRCÜ MUTFAĞININ LEZZETLERİ
Geleneksel halılar ve tığ işi masa örtüleriyle sade bir şekilde dekore edilmiş bu şirin ahşap evde, kendinizi 20. yüzyılın ortalarındaki rustik atmosferde hissediyorsunuz. İnsana uzur veren dağ evindeki her pencereden ve balkondan muhteşem manzara göze çarpıyor.
Manzara muhteşem olsa da buradaki asıl yıldız, Sevde İyem'in ev yapımı akşam yemekleri ve kahvaltıları. Türk ve



Gürcü yemeklerinden oluşan bu lezzetlerin çoğu, kendi bahçesinden ve ötesindeki dağlardan toplanan yerel malzemeler kullanılarak, yerinde hazırlanıyor. Kahvaltı sofrası Gürcü peynir ekmeği olan haçapuri ve çeşit çeşit Türk lokumuyla donatılıyor.

GASTRONOMIK KEŞIFLER YAPIYOR
Sevda İyem'in mutfağı sadece bir yemekhane değil; bir atölye, bir laboratuvar ve bir büyücünün inidir. Pansiyonda peynir yapımı günlük bir iş olarak görülüyor. Ancak Sevda İyem durmuyor. Kendi tarifleriyle farklı lezzette piynirler üreterek gastronomik keşifler yapıyor.
Sevda İyem, her gün az 15 farklı peynir çeşidi yapıyor. Bunlardan dördü yerel, bölgenin geleneksel yenirleri. Gerisi ise kendi icatları, denemeye çalıştığı keşifler. Bazıları taze olarak, aynı gün veya bir haftaya kadar tüketiliyor, bazıları ise olgunlaştırılıyor. Peynire yörenin doğal otlarını ekleyerek zenginlik katıyor.
Kavrulmuş susam karışıma giriyor. Kabak çiçekleri, maydanoz, dereotu veya otlar ekleniyor. Peynir yağla gezdirilip, kavanozlarda saklanıp veya tuz ve baharatlarla saklanıyor.
Sevda İyem “Ekonomide sıfır atık mutfağın etkili bir anahtarıdır” diyor.
Sabah toplanan süt elle çalkalanıyor. Kreması kahvaltı masası için ayrılıyor. Artan süt ekmek yapımında kullanılıyor. Hatta peynir bloklarının uçları bile sütte kaynatılarak ve yeni bir gastronomi buluşuna dönüştürülerek ikinci bir hayat kazanıyor.



BELKİ GİTMEK İSTERSİNİZ?
Macahel İremit Pansiyon / Sevda İyem & Mevlüt İyem / 0536 456 24 11 & 0535 528 43 47
Kendi evinize gelir gibi. Biraz tarih, biraz doğa, bolca huzur.
Maral Köyü, İremit Mahallesi, No: 7, Borçka 08490



MAÇAHEL VADISI NEREDE?
Maçahel Vadisi, Artvin ile Gürcistan’ın Acara Özerk Cumhuriyetine yayılan, Karadeniz yöremizin belki de en özel vadisi. Maçahel’in (Macahel/ Macahela/ Maçahela) tüm bayırları ağaçlarla ve çayırlarla kaplı, cennetten bir parça. Gürcistan’ın güneybatı ucu ile ülkemizin kuzeydoğu ucunda, iki ülke sınırına yayılan vadinin Karadeniz’e uzaklığı 25 km kadar
Artvin’in Borçka ilçesine bağlı Maçahel, Karçal dağları eteklerinde yer alan Macahel vadisi farklı türde yaşlı ağaçlarıyla ünlü. Avrupa’nın en yaşlı, Türkiye’nin ise yağmur ormanlarıyla çevrili, zengin bitki ve faunasına sahip tek gizli cenneti. Gürcüce ismi Macahel olan bölge aslında bölgeyi oluşturan 6 köyden birinin ismi olan Camili olarak anılıyor.

UNESCO'NUN DÜNYA BİYOREZERV ALANI
Bölgenin adı Gürcüce ‘Maca’ bilek, ‘Hel’ de el anlamına geliyor. İki ülke arasında kalan vadide toplam 18 köy var. Maçahel’in (Macahel/Macahela/Maçahela) tüm bayırları ağaçlarla ve çayırlarla kaplı, cennetten bir parça. Macahel 2006’da UNESCO tarafından Türkiye’nin ilk ‘Dünya Biyosfer Rezerv Alanı’ ünvanına layık görüldü. Koruma altındaki dünyadaki 621 kıymetli alandan bizim topraklarımızda yer alan tek biyosfer alanı.
Söylenilene göre anlaşma sırasında köy halklarına hangi ülkeye bağlı kalmak istedikleri sorulmuş ve cevaba göre sınır çizilmiş. 1921’de yapılan oylama ile bu köylerden 12’si Gürcistan’a katılmayı seçerken, 6 köy Türkiye’yi seçmiş.
Camili, Düzenli, Efeler, Kayalar, Maral, Uğur olmak üzere altı köyden oluşan coğrafi bir bölge olan Maçahel, Borçka-Camili karayolu üzerinde yer alıyor. Türkiye tarafında bulunan ve Camili yöresini oluşturan 6 köy Yukarı Maçahel olarak da biliniyor.

5-6 AY BOYUNCA KARDAN KAPANAN YOLLAR
Dört bir yanı dağlarla çevrili bir alanda gizli vadiler silsilesi olarak saklanıyor. Kış mevsiminde coğrafya öyle bir kar altında kalıyor ki coğrafyadaki köyler kendi kaderine terk edilmiş gibi kış uykusuna yatıyor adeta. Kış ve baharlarda Macahel köylerine neredeyse 5-6 ay boyunca kardan kapanan yollar yüzünden ulaşmak neredeyse imkansız.
Maçahel’e Borçka yönünden giden tek yol, Batamya (Küçük Yayla) 1850 m yükseğe çıktıktan sonra tekrar 400 metreye inen bir geçitten oluşuyor. Maçahel’e diğer bir geçit ise Gürcistan’a olan çıkış ve bugün Maçahel’in içinde bulunan Gürcistan sınır kapısı burada bulunuyor.
Borçka’ya giden geçit karla kaplandığında, hastalar kızaklarla Gürcistan’a taşınıyor. Kasım ayından sonra yoğun kar yağışı ile birlikte Macahel’i Borçka’ya bağlayan geçit kapanıyor.

DÜNYADAN UZAK GIBI DURAN COĞRAFYA
Ulaşılması zor, dünyadan uzak gibi duran bu coğrafya gerek doğası gerekse de gelenek ve görenekleri inanılmaz iyi korunmuş durumda. Halk coğrafya ile uyum içerisinde, toprağına sahip çıkmış, sevmiş buraları.
Bal üretimi, arıcılık yörenin geçim kaynaklarından biri. Yörenin kestane balı oldukça ünlü ve çok talep görüyor. Ayrıca fındık yetiştirilmesi, hayvancılık da yörenin geçim kaynakları arasında.
Fotoğrafçılar ve trekking tutkunları ve doğa aşıklarının saklı cenneti olan Maçahel, doğal ve bakir güzelliğiyle büyüleyici bir bölge.