Kıbrıs'a ileri yaş köyleri kurulmalı

ÖZKAN ALTINTAŞ-TÜRKİYE TURİZM
GİRNE- T.C. Turizm Bakanlığı E. Müsteşarı Kamil Yüveoral “İleri Yaşam Turizmi ve KKTC’nin imkanları” konulu konuşmasında ihtiyarlamadan sağlıkla yaşlanmanın şartlarını açıkladı. Yüceoral “yaşlı” sözünün itici olduğunu belirterek “ileri yaş”, “55+ veya Avrupa’nın dediği gibi “senior” tanımının daha uygun olacağını söyledi.  Kamil Yüceoral “Sağlık turizmi insanın “iyi” olması için yapılan herşeydir. İleri yaş turizmi beraber yaşama isteği ve “yaşlıyım ama para bende” diyen kesimdir. Tanıtımla bu kesimin Kuzey Kıbrıs’a getirilmesi mümkündür”. Kıbrıs büyük bir ileri yaşam köyü olarak iler yaş turizmi için üstün özelliklere sahiptir. Kıbrıs'a ileri yaş köyleri kurulmalıdır" dedi.



Kamil Yüceoral, konuşmasını sağlik turizminin tanımı segmentleri ve ileri yaşam turizmi tanımlarıyla şöyle sürdürdü:
“Dünya Sağlık Örgütü’ne göre sağlık: Sağlık, sadece hastalık ve sakatlık durumunun olmayışı değil kişinin bedenen ruhen ve sosyal yönden tam bir iyilik halidir. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) sağlığı, "sadece hastalıklardan ve mikroplardan korunma değil, bir bütün olarak fiziki, ruhi ve sosyal açıdan iyi olma hali" olarak açıklar

SAĞLIK TURİZMİ : Sağlık turizmi, bir ülkeden diğer bir ülkeye herhangi bir sağlık hizmeti sebebiyle (bekleme süresinin uzunluğu, tedavinin ekonomikliği veya daha kaliteli sağlık hizmeti v.b.) için gidilmesidir.

Sağlık turizmi, kendi yaşadığı yerden başka yerlere sağlık amacı ile seyahat eden insanların oluşturduğu turizmdir.

Sağlık Turizmi; sağlık amacı ile yapılan seyahatlerdir.

Sağlık turizmi, uluslararası hasta potansiyelini kullanarak sağlık kuruluşlarının da büyümesine olanak sağlayan turizm türüdür.

Kişinin fiziksel iyilik halini geliştirmek amacıyla yapılan ziyarettir.

Sağlık hizmetlerinden faydalanmak için uluslar arası sınırları geçerek bir ülkeden başka ülkeye, yerel olarak da bir ilden diğer bir ile seyahat etmektir.

Dünya nüfusunun artması, yaşam kalitesinin yükselmesi, çeşitli ülkelerde sağlık maliyetlerinin yükselmesi sebebiyle, tedavileri daha kaliteli, hızlı ve ekonomik yapan ülkelerin, illerin, tesislerin tercih edilmesidir.

SAĞLıK TURIZMININ SEGMENTLERI
1. Medikal Turizm

2. Dental Turizm

3. Termal Turizm

4. Wellness Turizmi

5. Sağlik İçin Spor Turizmi

6. Sağlikli Beslenme Turizmi

7. Engelsiz Turizm

8. İleri Yaş Turizmi

İLERİ YAŞ:

55+ Yaş ve üstündeki kişilerdir(senior citizens).Çoğunluğu emekli olup tatil yapan, boş zamanı olan eğlence ve alış verişe daha fazla zaman ayıran ve maddi gücü olan kesimdir.

İLERİ YAŞ TURİZMİ:

55+ Alt yaş sınırı üstündeki kişilerin; ikametleri, çalıştıkları yerler, dışına yaptıkları seyahatlerdir. Bu yaş grubundaki kişilerin yapmış oldukları sağlık amaçlı seyahatler de, bu tanımın içindedir.

Genelde beş ayrı kategoride görülebilirler.

Turist

Tatilde iken başına gelen bir sorun nedeniyle tedavi edilen turist.

Tatil ve tedavi amaçlı olarak gelen turist.

Tatil yapan hastalar.

Hastalar(bunlar daha ziyade Medical turizm kapsamında değerlendirilirler, tatil amaçları yoktur)

İLERİ YAŞ GRUBU İÇİN KULLANILAN TERİMLER
Diğer kullanılan tanımları Yaşlı Turizmi, 3. Yaş Turizmidir.

İleri Yaş Turizmi teriminin tercih nedeni; ingilizcesi olan "Senior Tourism" in, en uygun ve moral verici türkçe karşılığı olmasındandır.

ESCAPE: European Senior Citizens Actions Promote Exchange in Tourism (Avrupa İleri Yaşlıları Turizm Aksiyonu, Değişim ve Tanıtımı)

ESCAPİST:Gerçek yaşam dan ve ortamlarından kaçan hayal dünyasında yaşayan, romantik kişiler için 2006 yılında japonya da başlatılan bir terminoloji.

LEISURE: Boş vakit, acelesi olmadan uyku ve yemek dışında geçirilen zaman olup, İleri Yaş Turistleri için öncelikle değerlendirilmesi gereken süredir.

GERİATRİ

"Tıp dilinde Geriatri sözcüğü "Yaşlı Tıbbi" anlamına gelir.

Tüm dünyada, yaşlı sağlığı konusunu da içeren, yaşlılık bilimi olarak anılır.

Tıbda Geriatri; hayatın ilerleyen yıllarında, kişilerin sağlığının korunması, hastalıklarının önlenmesi, toplumdan soyutlanmadan yaşamlarını sürdürmeleri ve çok yönlü değerlendirmelere dayalı tedaviyi hedef alan bilimsel uygulamaları içeren bilim dalıdır.

Bu yaş grubuna yaklaşım, diğer branşlardan biraz daha farklı olarak, sadece tıbbi değil, aynı zamanda psikolojik, sosyoekonomik, çevresel, ailesel vs. değerlendirmeleri de gerekli kılar. Bu nedenledir ki geriatrik değerlendirme, bir çok branşın birlikte çalışmasını gerektiren bir yaklaşım olarak karşımıza çıkmaktadır.

Buna göre, geriatrik değerlendirme ekibinde yaşlı hastanın ihtiyacına göre, konusunda uzmanlaşmış ekip elemanlarından hepsinin veya bir kısmının görev alması söz konusu olabilir.

Ekibin başını; yaşlı bireylerin sıklıkla çoklu ve karmaşık sağlık sorunlarını önleme ve tedavisi konusunda uzmanlaşmış tıp doktoru olan "Geriatrist" teşkil ederken, ekibin diğer elemanlarını; Hemşire, Sosyal Hizmet Uzmanı, Fizyoterapist, İş Uğraşı Terapisti, Diyetisyen, Psikoterapist ve Farmakolog gibi uzman elemanlar tamamlar. Yaşlı bireyin kendisinin, kendisi hakkında karar verebilme yetisine sahip olmaması halinde, yakınlarının ekibin değişmez elemanları olduğunu akıldan çıkarmamak gerekir".(TGV)

İLERİ YAŞ TURİSTLERİNİN ÖZELLİKLERİ

Diğer turizm türlerine katılan genç ve orta yaşlı kişilere oranla, doğalarından kaynaklanan sağlık ihtiyaçlarından dolayı, daha çok medikal, dental, termal,ve kendilerini iyi hissettiren sağlık hizmetlerini ve bu hizmetleri en iyi ve ucuza sağlayan ülkeleri, talep eden kesimdir.

Daha çok kitlesel hareketlere katılım eğiliminde olduklarından, bu kesime yönelik tanıtım ve pazarlama yapmak daha kolaydır.

Sezon harici seyahat etme kolaylıklarından dolayı ölü sezonda da turistik tesislerin doluluk oranlarını artırarak 12 aya yaymaktadırlar.

Tıp bilimindeki gelişmelerle beraber insan yaş ortalamasının özellikle yüksek gelir düzeyindeki ülkeler ve kişilerde hızla artması nedeni ile son 20 yılda turizme en çok kazandıran kesimdir.

Çoğu emekli ve bol vakti olan, çocuklarını yetiştirerek onlardan ayrılmış, daha çok eşiyle birlikte seyahat eden dinamik yaşlı ve zengin ve engelli kişilerdir.

Aktif yaşlanma kavramı, yaşlı insanların çalışmaya devam edebilmeleri, sağlıklı kalmaları, topluma katkıda bulunmaya devam etmeleri için onlara daha fazla fırsatın sunulmasını kapsar.

İleri yaşdaki kişilerden 65 yaş üstü olanların yaklaşık %35 ide aynı zamanda engellidir(WHO).Bu durum aynı oranda olmasada İleri yaş turistlerine de yansımaktadır.

İleri Yaş turistleri yaşlarına göre farklı talepleri olna gruptur. 55-65 arası,65-75, 85 ve yukarısı farklı beklentiler içindedirler.

İLERİ YAŞ TURİZMİ RAKAM VE İSTATİSTİKLERİ

Yaşadığımız yıllarda gelir durumu yüksek ülkelerdeki ileri yaş oranı dünyadaki her 10 yaşlıdan 6 sıdır. Bu oran 2050 yılında 10 da 8 e yükselecektir. Bu ülkelerin çoğunda ileri yaş oranı, kendi nüfuslarının %25 ine ulaşmış yada çok yakında bu orana ulaşarak geçeceği hesaplanmıştır.

En yakın hedef turizm pazarımız Avrupanın, toplam 500 milyonluk nüfusunun %25 i olan 125 milyonu ileri yaşta olup çoğu yüksek gelirli olan bu kesim(3000 euro aylık üstü) ileri yaş turizmi hedef kitlesidir. 50 milyonu aktif olarak gezer. Bu kesiminde ortalama %45 i erkek %55 i kadındır.

125 milyonluk ileri yaş kitlesinin sadece %10 unun bölgemizde yıl boyu konaklamalarını sağlayabilmemiz halinde ortalama 2000 euro aylık getiri ile muhtemel yıllık gelir 12*2000*125.000.000= 300.000,000,000(üç yüz milyar euro)dur.

Halen bu hedef kitle en çok; İspanya,Yunanistan, İsviçre, İtalya, Fransa, Portekiz,Bulgaristan ve Güney Kıbrıs ı tercih etmektedirler.

Dünya geneli de hızla yaşlanmakta olup yaşlanma artış hızı genel nüfus artış hızından %1.2 daha fazladır.

İLERİ YAŞ TURİSTLERİNİN BEKLENTİLERİ

Yaşlandıkça güçlenen inanç ve kültürel ihtiyaçlarla beraber seyahat tercihleri de bu tür yerlere doğru yönelmektedir.

Sağlık nedenleriyle ılıman iklimi olan, doğal açıdan güzel bölgeleri özellikle tercih etmektedirler.

Golf ve benzeri yumuşak spor tesislerinin de kullanımını da artırmaktadırlar.

Sağlıklı beslenme ihtiyaçları nedeni ile yemekleri sağlıklı olan ülke ve tesisler tercih edilmektedir.

Artan engelleri nedeniyle, engelsiz ortamlar oluşturmuş ülke, bölge ve tesisleri tercih ederler. Engelsiz Turizmin, "Herkes İçin Turizm" sloganına uyarlar.

Kalış süreleri diğer turistlere oranla çok daha uzun olabileceği için gümrük ve vize kolaylığı getiren ülkeleri tercih ederler.

Sağlıklı ,aktif ve saygın yaşlanmayı destekleyici sağlık ve sosyal hizmetler üretebilen, uzun dönemli bakım hizmetleri verebilen, yaşlılar ile ilgili politikalar geliştiren ülkeleri yada bölgeleri tercih ederler.

Sadece sağlık değil, her alandaki ihtiyaçlarının kaliteli ve yeterli olarak karşılanmalarını beklerler.

Seyahat acentalarının ve turistik tesislerinde bu konuda ihtisaslaşmaları ve personellerinin eğitilmeleri gerekir.

KKTC’NİN İLERİ YAŞ TURİZMİNDE AVANTAJLARI

Yönetim ileri yaş turizminin ülkeye tarihi getirisinin bilncinde (1900 lerin başından itibaren özellikle ingiliz ileri yaş turistleri deneyimi) ve konunun geliştirilmesi gerektiğinin farkında ve arzusundadır.

Ülkenin iklimi ve doğası İleri yaş turizmi için idealdir.

Sağlık turizmine yönelik hastahane ve benzeri tesis açan yatırımcılar için devlet özel teşvikler vermektedir.

Kıbrıs ın sağlıklı mineral yüklü deniz suları vardır(Venüs efsanesi bile buna teyiddir)

İnsanları sevecen ve misafirperverdirler.Genç nüfus oranı AB ye oranla dahayüksektir
Yemekleri,meyve ve sebzeleri lezzetli ve sağlıklıdır.
Üniversitelerinde sağlık hizmet kalitesi üst seviyededir.
Akademik olarak her türlü ileri Yaş Turizmi çalışması yapalabilecek eğitim kurumları mevcuttur.
Lefke Cengiz Topel Rehabilitasyon Hastahanesi gibi İleri Yaş konularına özel ihtisas geliştirmiş sağlık kurumları vardır.
Bu konuda ciddi mesafeler katetmiş Güney Kıbrıs ile aktif dialoglar geliştirme şansı vardır.
Boş kapasiteleri nedeniyle hizmetlerini 12 aya yaymaya hazır, çok sayıda kaliteli turistik tesisler mevcuttur.

Kaldıkları süre ve çevrede en çok alış veriş yapan zengin kesim olan ileri yaş turistlerinin zevkle harcama yapabilecekleri çok sayıda alış veriş merkezi ve diğer eğlence yerleri mevcuttur.
Eğitim ve sağlık standartları Avrupa standardına uygun olup, yüksek eğitim görmüş ve yabancı dil bilen nüfusun oranı çok yüksektir.
Uygun sağlık tesislerinde bekleme süreleri kısadır, burada hizmet veren sağlık personeli kalitelidir.
Aktif ileri yaş turistlerinden uzun süreli kalacakların, KKTC için bilgi ve tecrübelerinden yararlandırlarılma yatırım imkanı olarak değerlendirme ortamı müsaittir.
THY ı sağlık turistlerinin KTTC ye uçuşlarında, indirim desteği vermektedir.

KKTC İLERİ YAŞ TURİZMİ DEZAVANTAJLARI
Konu hakkında devlet düzeyinde oluşturulmuş ciddi bir politika ve uygulaması yoktur.
Bu konuya özel yönetim, koordinasyon ve raporlama birimlerine ihtiyaç vardır.
Sağlık hizmetlerinde Geriatrik hizmet ihtisasları yeterli değildir. Sosyal hizmet uzmanları henüz bu konuda aktif olarak çalışmak üzere örgütlenmemişlerdir.
İleri yaş turistlerinin adaya geldiklerinde ilgilenebilecekleri özel etkinlikler yetersizdir.
Dünya çapında siyasal tanınma sorunları nedeniyle KKTC ye Türkiye aktarmalılar haricindeki direk uçuşlar kısıtlıdır. Buda ulaşım süresini artırmaktadır.
Engellilerin her yere rahatca ulaşabilmeleri(accessibility) konusunda alt yapı yetersizlikleri vardır,
İleri yaş dışındaki diğer sağlık turizmi segmentleri ve ilgili acenta, lokanta,otel, ulaştırma sektörü ve kurumlar arasında var olması gereken koordinasyon( ESCAPE te, mobile application ve klüp on-line platformunda olduğu gibi) tam olarak sağlanamamıştır.
Ülke genelinde tüm vatandaşların özellikle bu konudaki farkındalıkları ve eğitimleri eksiktir.

KKTC İLERİ YAŞ TURİZMİ DEĞERLENDİRMESİ
İleri Yaş Turizminin KKTC için tarihsel ve gelecekteki önemi göz önünde bulundurarak: bu konuda devlet politikaları oluşturmak, ilgili bakanlıklarda özel birimler açmak ve konu hakkında çalışan STÖ lerini teşvik ve desteklemek gerekmektedir.
KKTC Turizm ve Sağlık Bakanlıklarının koordinasyonunda, ülkede İleri Yaş Turizmi ile ilgili tüm paydaşların katıldığı, Araştırma Konferanslarının düzenlenmesi ile buradan çıkan veriler ışığında, en az ayda bir kez aktif koordinasyon toplantılarının yapılması gerekmektedir.

Güney Kıbrıs ın üyesi olduğu "Lets ESCAPE" AB Çalışma gruplarının faaliyetleri başta olmak üzere WTO, WHO ve benzeri uluslararası organizasyonların konu hakkındaki faaliyet ve sonuçları sürekli takip edilmeli, mümkün olanlarına aktif olarak katılınmalıdır.
Yurt dışında faaliyet gösteren İleri yaş sivil toplum kuruluşları ile irtibata geçilerek üyelerinin faaliyet ve beklentilerinin, entellektüel eğilimlerinin öğrenilmesi, onların KKTC ye yönlendirilmesinin sağlanması gerekmektedir.
Seyahat acentalarının, turistik tesislerin ve tüm ilgili kurum ve kuruluşların ayrıntılı ve uzun vadeli emek gerektiren bu konuda, ihtisaslaşmaları ve personellerinin titiz ileri yaş turistlerini ağırlama konusunda eğitilmeleri gerekmektedir.
İleri Yaş turistlerinin kalışları süresince ihtiyaç duyacakları sağlık harcamaları için gerekli sağlık sigortası anlaşmaları taraf ülkeler yada şirketlerle sağlanmalıdır.
İleri Yaş Turistlerine yönelik tanıtım ve pazarlama araçları, dokümanları oluşturularak hedef kitlelerin bulunduğu yerlere iletilerek kullanılmalıdır.
Turizm eğitimi veren tüm eğitim kurumlarında İleri Yaş Turizmi konuları müfredata alınmalı ve bu konuda KKTC ye özel gerekli akedemik araştırmalar yapılmalıdır.
AB sistemine entegre olmak yada ondan daha çok yararlanabilmek için ESCAPE programında tanımlanan milli ve yerel İleri Yaş Turizmi Danışma kurulları oluşturulmalıdır.
Kurumsal ve hukuki alt yapı acilen geliştirilmelidir.İleri yaşlılarla ilgili merkez ve klüpler, günlük bakım evleri, uzun süreli kalabilecekleri özel teçhizatlı evler ve sağlık bakım destekli evler oluşturulmalıdır.
Konuya uygun yabancı sağlık personeli çalışma izin ve şartları sağlanmalıdır
Yaşam sonu bakımı ile ilgili eğitim ve tesisler oluşturulmalı, her inanç sistemine uygun
Dini ve sosyal personel bulundurulmalıdır.