ICIJ: Offshore bankacılarında 600 Türk’ün hesabı var

İSTANBUL- Son günlerde Türk kamuoyu gündeminda tartışılan 'Offshore' yani kıyı bankacılığı için çok konuşuluyor. Geçtiğimiz dönemlerde kıyı bankacılığına girmiş kişilere ve kurumlara danışmanlık yapan Panama Merkezli hukuk şirketi Mossack Fonseca’dan sızan belge ve bilgiler (Panama belgeleri) pek çok tanınmış kişi ve kurumun kayıt dışı hesap ve işlemlerinin ortaya çıkmasına yol açtı.

KAMUOYUNA IFŞA EDILEN BELGELER
Uluslararası Araştırmacı Gazeteciler Konsorsiyumu (ICIJ) Panama’da kayıtlı bir hukuk firmasının 40 yılı aşkın süredir tuttuğu kayıtlara ve belgelere ulaştı ve yayınladı.
Kuruluş, kamuoyuna ifşa edilen belgeleri, vergi cennetlerine bugüne kadar indirilmiş en büyük darbe olarak görüyor. Panama Papers belgeleri dünyanın gündemine oturdu. Dünyayı sarsan belgeler için en çok sorulan 7 soru ve yanıtlarını The Guardian yazdı. Tarihin en büyük sızıntılarından Panama Belgeleri’nin tamamının yayınlanmasıyla Türkiye’den yaklaşık 600 işadamı ve işkadını ile 21 aracının Panama’da off-shore şirketlere sahip olduğu ya da bu şirketlerde payı olduğu ortaya çıktı.

Turizm sektöründen isim aramak isteyenler aşağıdaki linkten ülkeyi yazıp girebilirler
https://offshoreleaks.icij.org

PANAMA BELGELERİ İLE İLGİLİ VİDEO

MOSSACK FONSECA

Mossack Fonseca’nın ticari sicili Panama’da. Ancak şirket operasyonları küresel düzeyde. Mossack Fonseca’nın internet sitesinde 42 ülkede toplam 600 kişilik bir ekibin bulunduğu ifade ediliyor. Ayrıca dünyanın farklı yerlerinde satış yetkilileri de (franchise) bulunuyor. Şirket İsviçre, Kıbrıs ve Virgin Adaları gibi ‘vergi cenneti’ olarak bilinen ülkelerde yoğun faaliyet gösteriyor.

OFFSHORE BANKASI NEDİR?
Kıyı bankası, mevduat sahibinin yerleşik olduğu ülke dışında bir yerde kurulu olan bankadır. Bu tür yerlerde kurulu bankaların diğer bankalara kıyasla yürüttüğü avantajlı işlemlere de kıyı bankacılığı deniyor.
Bu tür bankaların kurulduğu yerler genellikle vergi yükünün çok düşük, bürokratik işlemlerin en düşük düzeyde olduğu ve denetimin ya olmadığı ya da oldukça zayıf kaldığı yerlerdir.
Bu yerlerde yargısal denetim de düşük profillidir. Kıyı bankalarının çoğu, mevduat hesabı açmak, kredi vermek, yabancı para üzerine işlem yapmak, fon yönetimi vermek, kredi kartı ve banka kartı vermek, fon transferlerini yapmak gibi bankaların sağladığı bütün olanakları müşterilerine sağlarlar.

VERGISI ÖDENMEMIŞ OLAN GELIRLER
Kıyı bankacılığı, vergi avantajları, denetim muaflıkları ve bunların sonucunda daha yüksek faiz kazancı sağlamanın yanı sıra bazı hallerde karapara için de bir çeşit sığınma imkânı sağlar. Haksız, kanunsuz yollarla elde edilmiş ya da haklı elde edilse bile vergisi ödenmemiş olan gelirler kıyı bankalarına yollanarak oralarda gözlerden ve denetimden uzak tutulur.

Özellikle gelişmekte olan ülke yurttaşlarının dünyanın çeşitli yerlerindeki kıyı bankalarını tercih etmelerinin nedeni kendi ülkelerinde siyasal ve ekonomik risklerin yüksek olmasıdır. Buna karşılık kıyı bankacılığının, ülkede geçerli mevduat sigortasının kapsamı dışında kalması başka bir riskin ortaya çıkmasına neden olur.

KARAPARAYA KUCAK AÇAN
Son yıllarda kıyı bankalarının karaparaya kucak açan yapıdan çıkarılması için uluslararası işbirliği artırılmış bulunuyor. Bu çerçevede karapara aklama karşıtı düzenlemeler artırılıyor, banka sırrı konusu bu amaçlarla yeniden tanımlanıyor, bilgi paylaşımı zorunluluğu daha da güçlendiriliyor.

CAYMAN ADALARI EN ÜNLÜSÜ
Kıyı bankacılığında en bilinen merkezler şunlardır: Bahama adaları, Panama, Bermuda, Liechtenstein, Cayman adaları, Bahreyn, Andorra, Guernsey, Isle of Man, İngiliz Virgin adaları. Bu en bilinenler dışında daha birçok kıyı bankacılığı merkezi vardır.

İNSANLAR NIÇIN KıYı BANKALARıNDA HESAP AÇARLAR?

Bu sorunun birçok yanıtı var ama en bilinenleri şöyle sıralanıyor:

SIYASAL RISKTEN KAÇıŞ
(1) Kişi ve kurumların varlıklarının karşı karşıya olduğu siyasal riskin derecesini düşürmek (kıyı bankalarının bulunduğu yerler siyasal risklerin düşük olduğu yerler olarak tanımlanıyor.)

VARLıĞıN DEVLETTEN SAKLANMASı
(2) Kişi ve kurumların kazanç veya servetlerine gizlilik sağlamak (iki tür gizlilik söz konusu olabilir: İlk olarak varlığın devletten saklanması, ikinci olarak da aileden veya akrabalardan saklanması.)

KAZANÇ VE SERVETI KORUMA
(3) Davalara karşı kazanç ve serveti koruma arzusu (herhangi bir nedenle kişinin aleyhinde açılabilecek tazminat davası gibi davalarda kıyı bankalarında tutulan kazanç ve servetler bilinmeyeceği için davaya konu olmaz.)

GIZLI HESAP OLUŞTURMA
Bu tür avantajlarına karşılık son yıllarda artık kıyı bankalarına yönelik yeni düzenlemeler bu bankaların da gizlilik meselesini eskisi kadar korumakta zorlanmaya başlaması sonucunu getirmeye başladı.
Özellikle İsviçre’ye karşın ABD’nin başlattığı gizli hesapların açıklanması girişiminin sonuç vermesiyle bu uygulamalar eski özelliğini kaybetmeye başladı. 2017 yılından itibaren İsviçre artık eskisi gibi gizli hesap oluşturma uygulamasını terk etmek zorunda kalacak. Bu düzenleme ileride ister istemez kıya bankacılığı merkezlerine de yayılacak.

PANAMA BELGELERI
Geçtiğimiz dönemlerde kıyı bankacılığına girmiş kişilere ve kurumlara danışmanlık yapan hukuk şirketi Mossack Fonseca’dan sızan belge ve bilgiler (Panama belgeleri) pek çok tanınmış kişi ve kurumun kayıt dışı hesap ve işlemlerinin ortaya çıkmasına yol açtı. Bu gelişme, kıyı bankacılığına olan güvenin iyice sarsılmasına yol açtı. Önümüzdeki dönemde kıyı bankacılığına yönelik çok daha sert düzenlemelerin yürürlüğe girmesi ve giderek bu uygulamanın ivme kaybetmesi kaçınılmaz görünüyor.