Fiyatlarda her 1 avro artış, Türkiye’nin şansını azaltıyor

İSTANBUL, Türkiye yeni turizm stratejisi ve 2020 için belirlediği rekor tanıtım bütçesi ile cari açığın finansmanındaki en büyük kalem olan turizm gelirlerini artırmak için harekete geçti. Ancak hükümetin sektöre getirdiği iki yeni verginin istenen sonuca ulaşma konusunda sıkıntı yaratabiliceği öne sürüldü.

Meclis’ten geçen kanuna göre oteller artık konaklama vergisi ödeyecek. Bu vergi, gecelik konaklama ücretine göre belirlenecek. 1 Nisan 2020 itibariyle uygulamaya konulacak vergi 2020 sonuna kadar yüzde 1, 1 Ocak 2021 tarihinden itibaren ise yüzde 2 olarak uygulanacak.

Sektör temsilcilerine göre, son bir yılda yaşanan yüzde 35 civarındaki maliyet artışlarının ardından, getirilen iki yeni verginin de fiyatlara yansıtılmasıyla birlikte, ‘fiyat duyarlı’ destinasyon olarak tanımlanan Türkiye’nin Akdeniz’deki rekabet avantajı darbe alabilir.

Dünya Turizm Örgütü (UNWTO) 2018 verilerine göre, Türkiye dünyanın en fazla turist çeken altıncı ülkesi konumunda.

Türkiye turizmi güvenlik endişeleri, Rusya ile yaşanan kriz ve politik gelişmelerin etkisiyle 2016 ve 2017’de dip seviyeleri görmüş; 2018’de yeniden toparlanma sürecine girerek yönünü yukarı çevirmişti.

Eylül ayında Türkiye’nin yeni turizm stratejisini açıklayan Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, 2023 yılında 75 milyonun üzerinde turist ve 65 milyar dolar turizm geliri hedefi koyduklarını; bunu da turist başına ortalama harcama ve geceleme sayısını artırarak yapacaklarını söylemişti.

Söz konusu strateji doğrultusunda, Türkiye’nin tanıtımına ayrılan bütçe de 2019’daki 72 milyon dolar seviyesinden 2020 yılı için yüzde 150 artışla 180 milyon dolara çıkarıldı.

Bu tutarın 55 milyon dolarının hükümet tarafından, 125 milyon dolarlık kısmının ise Türkiye Turizm Tanıtım ve Geliştirme Ajansı’ndan sağlanması planlanıyor.

Türkiye’nin turizm potansiyelinin dünyada tanıtılmasını amaçlayan ajansın gelirlerinin büyük kısmı, turizm sektörü oyuncularından alınacak katkı payları ile oluşturulacak. 1 Ekim’de başlayan uygulama ile turizm sektöründeki her türlü işletme, gelirleri üzerinden ajansa belli oranda mali katkı sağlamakla yükümlü kılındı. Bu oran konaklama tesisleri için elde edecekleri her türlü gelirler üzerinden binde 7.5 olarak belirlendi.

Ancak sektör yetkililerine göre darboğazdan henüz yeni kurtulan turizm sektörü bu vergi nedeniyle endişelerini dile getirirken, sektöre getirilen ikinci bir vergi bu endişeleri daha da artırdı.

‘Konaklama vergisi’ olarak adlandırılan düzenlemeyle konaklama tesislerinde geceleme hizmetleri ve tesis bünyesinde sunulan diğer hizmetler üzerinden yüzde 2 ilave vergi alınacak. Vergi oranı 2020 sonuna kadar geçici olarak yüzde 1 olarak uygulanacak.

‘Fiyatlarda her 1 avro artış, Türkiye’nin şansını azaltıyor’

Maliyet artışlarının fiyat artışlarını beraberinde getireceğini, bunun da Türkiye’nin ‘rekabetçi fiyat’ avantajını olumsuz etkileyeceğine işaret eden Armada Uluslararası Otelcilik Yönetim Kurulu Başkanı Kasım Zoto, “Maliyet kaynaklı olarak fiyatlarda zaten artış var. Elektrik ve doğalgaz zamları, gıda fiyatlarındaki artış, içki zamları ile son bir yılda maliyetlerimizde minimum yüzde 35-40 artış var” dedi ve ekledi: “1 Ekim’de de Turizm Tanıtım Geliştirme Ajansı payı uygulaması başladı. Şimdi ayrıca konaklama vergisi uygulanmaya başlanacak. Tüm bunların fiyatlara yansıması kaçınılmaz. Ancak kritik nokta şu ki, Türkiye fiyat endeksli bir destinasyon. Fiyatlarındaki her 1 avro artış, Türkiye turizminin satış şansını azaltıyor.”

Türkiye Otelciler Birliği’nin (TÜROB) veri analiz şirketi STR’den derlediği verilere göre, Türkiye’de oda fiyatları bu yılın ortalamasında 80 avro olurken; Avrupa’da ortalama oda fiyatları 114 avro civarında kaydedildi.

Ortalama oda fiyatı İstanbul’da 91 avro, Antalya’da 98 avro olurken; Yunanistan’ın başkenti Atina’da 142, İtalya’nın Milano kentinde 151, İspanya’nın Barcelona kentinde 150 avro seviyesinde.

‘Akdeniz’e kıyısı olan ülkeler karşısında zorlanabiliriz’

WOW Istanbul Hotels & Convention Center Genel Koordinatörü Ziya Cihan da ilave vergilerin getirdiği maliyet artışlarının ardından Türkiye’nin Akdeniz’deki rakipleri karşısında avantaj kaybı yaşayacağına dikkat çekti.

Cihan, “Oteller bu ilave yükleri fiyatın üzerine koymak zorundalar. Diğer yandan yurtdışı alıcılar en ufak şeyden etkileniyor. Fiyat da bunun başında geliyor” dedi ve ekledi: “İlave vergi günlük 1 avro bile olsa, 10 gün kalan bir kişi için 10 avro eder. Dört kişilik bir aile için 40 avro fazla fiyat demek. Zaten müşteri bulmak, pazar kapmak zor. İşin içine fiyat girince Yunanistan, İspanya ve Akdeniz’e kıyısı olan tüm ülkeler size rakip. Zor bir durum olacak.”

Türkiye, son yıllarda Mısır ve Tunus gibi ülkelerdeki siyasi gelişmeler nedeniyle, bu pazarlardan da pay kapmıştı. Ancak Türkiye’ye karşı fiyat avantajı da bulunan Tunus’un turist sayılarında yeniden başlayan yükseliş de, Türkiye için bir risk.

‘Bu ek maliyetlerle turizm hedeflerine ulaşmak kolay olmayacak’

Diğer yandan Türkiye Otelciler Birliği, Türkiye Otelciler Federasyonu ve Türkiye Turizm Yatırımcıları Derneği de yaptıkları ortak açıklamada, konaklama vergisine bağlı fiyat artışının oluşturacağı olumsuz algının turizmde kendini göstereceğini; 2023 turist ve turizm geliri hedeflerine ulaşmada sıkıntı yaşanabileceğini vurguladı.

Açıklamada şöyle dendi: “Yakın tarihte yürürlüğe konan Türkiye Turizm Geliştirme ve Tanıtım Ajans payı kesintisini yönetmeye hazırlanan sektör bu sefer getirilen konaklama vergisi nedeniyle daha da yüksek bir oranlı maliyet ile mücadele etmeye çalışacaktır. 2015 ve 2016 yıllarında yaşanan daralma sonucu henüz rekabet gücünü toparlamaya başlamış turizm sektörünün bu ek maliyetlerle hedeflere ulaşabilmesi kolay olmayacak.”