Değişen dünya, çocuk sağlığını tehdit ediyor

FİKRİ TÜRKEL
İSTANBUL - Dünyamız, hızlı sanayileşme, artan çevre kirliliği, iklim değişikliği ve modern yaşam tarzlarının etkisiyle, sağlık sorunlarını daha karmaşık hale getiren zorluklarla karşı karşıya. Bu değişimlerin en savunmasız gruplardan biri olan çocuklar üzerindeki etkileri ise giderek daha belirgin hale geliyor.

İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa, Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı tarafından düzenlenen IV. Cerrahpaşa Pediatri Günleri, bu kapsamda “Sürdürülebilir Dünya ve Çocuk” temasıyla önemli bir bilimsel platform sundu. Çocukların sağlıklı bir geleceğe kavuşabilmesi için çevresel, sosyal ve ekonomik tehditlerin ele alındığı etkinlik, bilim insanlarını, sağlık uzmanlarını ve toplum temsilcilerini bir araya getirdi.

Toplantı sürecinde, basın mensupları ile bir araya gelen bir kısım Cerrahpaşa Pediatri Kliniği öğretim üyeleri, gündemdeki konuları paylaştı ve değerlendirmelerde bulundu.

Pediatri ve sürdürülebilirlik ilişkisi

Cerrahpaşa Pediatri Kliniği Başkanı Özgür Kasapçopur, Türkiye’nin pediatri alanındaki ilk eğitim kurumu olarak, çocuk sağlığını merkeze alan yaklaşımıyla tarih boyunca kritik bir rol oynadığını anlattı. Kliniğin kurucularına atıfta bulunan Kasapçopur, Türkiye’nin dört bir yanından gelen pediatriye gönül verenler olarak, geleceğin Pediatri yaklaşımlarını ve sürdürülebilirliğin sağlık üzerindeki etkilerini tartıklarını ifade etti.

Etkinlikte vurgulanan temel görüş, “Dünya bize çocuklarımızdan emanet” anlayışıyla, çocuklara sağlıklı ve sürdürülebilir bir dünya bırakmanın gerekliliğiydi. Kongre Başkanı Prof. Dr. A. Çiğdem Aktuğlu Zeybek, bu anlayışı, pediatrik sağlık hizmetlerinin çevresel sürdürülebilirlikle ilişkilendirilmesi gerektiğini vurgulayarak genişletti.

Çocuk sağlığını tehdit eden çevresel faktörler arasında hava kirliliği, pestisit kullanımı, ağır metaller ve iklim değişikliğinin doğrudan etkileri öne çıkmaktadır. Kongrede bu başlıklar çerçevesinde düzenlenen oturumlarda bilim insanları, bu sorunları ele alarak çözüm önerileri sundular.

Çevresel toksinler ve çocuk sağlığı

Nörobilişsel Etkiler:

Prof. Dr. Ertuğrul Kıykım’ın sunumu, modern tarımda kullanılan pestisitlerin ve ağır metallerin çocukların nörobilişsel gelişimine olan etkilerini ele aldı. Özellikle arsenik, cıva ve kurşun gibi ağır metallerin, çocuklarda dikkat eksikliği, hafıza sorunları ve davranış bozuklukları gibi sorunlara yol açtığı bilimsel olarak kanıtlandı. Uzun süreli düşük doz maruziyetin ise otizm spektrum bozukluğu gibi ciddi sonuçlar doğurduğu ifade edildi.

Bu tehditlere karşı çözüm önerileri şunlardı:

•Tarımda pestisit kullanımının azaltılması ve biyolojik mücadele yöntemlerinin desteklenmesi.

•Sanayi atıklarının sıkı denetimi ile ağır metal kirliliğinin önlenmesi.

•Toplum farkındalığını artıracak eğitim kampanyaları düzenlenmesi.

Hava Kirliliği ve Solunum Sağlığı:

Doç. Dr. Ayşe Ayzit Kılınç Sakallı, hava kirliliğinin çocuklar üzerindeki etkilerine odaklandı. Partikül maddeler (PM2.5 ve PM10) ve ozon gibi kirleticilerin, astım ve alerjik reaksiyonlar gibi solunum yolu hastalıklarını tetiklediği belirtildi. Deprem gibi doğal afetlerin ardından artan toz ve alerjenlerin bu sorunları daha da kötüleştirdiği vurgulandı. Çözüm önerileri arasında:

•Yenilenebilir enerji kaynaklarına geçişin hızlandırılması.

•Şehir planlamasında daha fazla yeşil alan yaratılması.

•Elektronik sigara ve ısıtılmış tütün ürünlerine karşı sıkı yasal düzenlemelerin hayata geçirilmesi yer aldı.

Yeni enfeksiyon tehditleri

Vektör kaynaklı hastalıklar:

Doç. Dr. Deniz Aygün, iklim değişikliği ve çevresel bozulmaların yeni enfeksiyon tehditlerini nasıl artırdığını ele aldı. Aygün’e göre; sıcaklık artışı ve yağış düzenlerindeki değişiklikler, sivrisinek ve kene gibi vektörlerin daha geniş alanlara yayılmasına neden oluyor. Bu durum, sıtma, Zika virüsü ve dang humması gibi hastalıkların riskini artırıyor. Göç ve savaş gibi sosyoekonomik faktörler ise toplum bağışıklığını zayıflatarak daha önce kontrol altına alınan kızamık ve boğmaca gibi hastalıkların yeniden ortaya çıkmasına yol açıyor.

Aşı karşıtlığı artıyor:

Son yıllarda artan aşı karşıtlığı, yalnızca bireyleri değil, toplumun genel sağlığını tehdit ediyor. Kongrede, sağlık otoritelerinin bilimsel verilerle aşıların önemini halka daha etkin bir şekilde anlatması gerektiği ifade edildi. Çözüm önerileri arasında:

•Bilimsel kampanyaların düzenlenmesi ve aşı karşıtlığına karşı hızlı yanıt mekanizmalarının geliştirilmesi.

•Eğitim müfredatına aşıların önemini anlatan içeriklerin eklenmesi.

•Göçmen topluluklar için kapsamlı aşılama programlarının oluşturulması yer aldı.

Sağlıklı bir gelecek

IV. Cerrahpaşa Pediatri Günleri’nde ortaya konulan ana mesaj, çocuk sağlığına yönelik tehditlerin yalnızca akademik düzeyde tartışılmadığı, aynı zamanda somut çözümlerin hayata geçirilmesi gerektiğiydi. Pediatri alanında sürdürülebilirliği artıracak önerilerden bazıları şunlardı:

•Çevresel toksinlerin azaltılması: Pestisit ve ağır metal kullanımının sınırlanması.

•Yenilenebilir enerji kullanımı: Fosil yakıtlardan vazgeçilmesi.

•Sağlık sistemlerinin güçlendirilmesi: Çocuklara yönelik koruyucu sağlık politikalarının geliştirilmesi.

Bu yaklaşımlar, sadece çocuklar için değil, gelecek nesiller için de daha sağlıklı bir dünya yaratmayı hedefliyor.

Ortak bir sorumluluk

Çocuk sağlığını tehdit eden çevresel, sosyal ve ekonomik sorunlar karşısında, IV. Cerrahpaşa Pediatri Günleri’nde paylaşılan öneriler, tüm toplumun ortak bir sorumluluk taşıdığını gösteriyor. Çocuklarımızın temiz bir çevrede büyümesi, iklim değişikliğiyle mücadelede kararlı adımlar atılması ve toplum bağışıklığını güçlendirecek politikaların geliştirilmesi ile mümkün olacak.

Cerrahpaşa Pediatri Kliniği gibi öncü kurumların önderliğinde düzenlenen bu tür etkinlikler, sürdürülebilir sağlık yaklaşımlarının gelişmesi için önemli bir umut ışığı olmayı sürdürüyor. Çocuklarımızın geleceği, ancak bugünden alınan bilinçli ve kararlı adımlarla güvence altına alınabilir.