Coca Cola'da personele markaj

İSTANBUL- Coca-Cola'nın Başkanı Muhtar Kent şirketteki en üst düzey 500 elemanla yakından ilgilendiğini belirterek "Günlerce onların geleceğini konuştuğumuz olur" diyor.
Coca- Cola dünyanın en değerli markası. 31 milyar dolar cirosu, 93 bin çalışanı olan bu markanın kaptan köşkünde bizden biri; Muhtar Kent var. Kent aynı zamanda şirketin dünya genelindeki iştiraklerinin ve iş ortaklarının oluşturduğu 700 bin kişilik sistemin de başkanı. Kent, Coca- Cola"nın nasıl yönetildiğini anlattı.
hem CEO"su hem de Yönetim Kurulu Başkanı olan Kent"e göre Coca- Cola gibi 206 ülkede yerleşik operasyonu olan bir şirkette kendisi gibi bir tepe yöneticisinin karar alacak insanları doğru yerlere yerleştirmesi en önemli görevi. Kararlar da bir yetkilendirme sistemi (chart of authority) çerçevesinde veriliyor. Ancak belli bir mali büyüklüğün üzerindeki ana yatırım ve alım kararları yönetim kurulunun onayına bağlı. 14 kişilik yönetim kurulu da üç ayda bir toplanıp bu kararları onaylıyor.

7 komite yardımcı
Kent “Görüş ayrılığı olmaz mı orada?” sorusuna ise şu yanıtı veriyor:
“Yönetim Kurulu Başkanı"nın da görevi yönetim kurulu üyeleri arasındaki görüş ayrılıklarını mümkün olduğu kadar alt seviyede tutmaktır. Yani başkanın ana görevlerinden biri yönetim kurulunda işlerin düzgün gitmesini sağlamaktır.”
Başkana "işlerin düzgün gitmesini sağlamada" yönetim kurulu üyelerinin oluşturduğu yedi komite de yardımcı oluyor. Bunları denetim, özlük hakları ve ücretlendirme, icra, finans, kamu ilişkileri ve farklılıklar, yönetimde süreklilik, yönetişim ve yönetim kurulu üyelerinin belirlenmesi komitesi olarak saymak mümkün. Bunlardan kamu ilişkileri ve farklılıklar komitesi ile yönetişim ve yönetim kurulu üyeliklerinin belirlenmesi komitesinin görevleri ilginç. Birincinin görevleri arasında şirketteki kadınların ve farklı ırklardan insanların haklarının korunması var. İkinci komitenin görevleri arasında ayrılan yönetim kurulu üyelerinin yerine yeni isimlerin de belirlenmesi de bulunuyor. Tüm komiteler görev alanlarındaki konuları yönetim kurulunun onayına getiriyorlar.
Coca- Cola"da belli bir büyüklüğün altındaki tüm kararlar yerel bazda alınıyor. Kent bu kararlara örnek olarak bir pazarlama programının, bir ürün programının lanse edilmesini gösteriyor. Bu arada şirkette bir de Kent"in başkanlığında 12 kişilik bir "üst yönetim" var. "Operasyonel komite" olarak adlandırılan bu ekip ayda bir toplanıp geçmiş ayın muhasebesini yapıyor.
Operasyonel komite, bir anlamda yönetim kuruluna giden kararlarla ilgili bir süzgeç fonksiyonu da görüyor. Şirketin çeşitli yerel birimlerinin aldığı kararlar 12 kişilik komiteye geliyor. Kent bu konuda “Orada biz değerlendiriyoruz. Yönetim kuruluna götürülmesi gereken bir şey varsa, önce biz karar veriyoruz. Onaylıyorsak gerekirse yönetim kuruluna gidiyor gerekmiyorsa gitmiyor. Daha ziyade felsefe olarak nasıl yönetiliyor şirket o çok önemli. Yoksa bu karar burada alınıyor, şu karar şurada alınıyor önemli çok değil. Felsefe olarak şirket tamamen yerel yönetimin inisiyatifinde yönetiliyor” diyor. Kent bunu da “Bizde aralarında İstanbul"un da bulunduğu 5 ana bölgeye bağlı 40 bölge var. Binlerce karar alınıyor. Ürün lanse edip, ürün çekiliyor piyasadan. Bu kararlar üst yönetime gelse, iş yapamayız. Burada hız, verimlilik ve risk alabilmek çok önemli. Risk almadığınız yerde başarı yoktur. Biz hep teşvik ederiz yöneticileri risk almaya.”

"Çok önem veririz"
Kent en önemli görevlerinden birinin de şirketin ilkelerini kararlılıkla, verimli ve hızlı biçimde uygulayacak elemanları kilit noktalara getirmek olduğunu söylüyor. “Ona çok önem veririz. Çok önemli zaman harcarım elemanlar konusunda şirkette” diyen Kent şunları söylüyor:
“Günlerimi harcarım elemanların seçimi, onları yerlerine yerleştirmek konusunda. En azından şirketteki en üst düzey 500 elemanla yakından ilgilenirim. Onların tüm geçmişlerini, başarılarını, başarısızlıklarını, tecrübelerini masaya yatırdığımız, konuştuğumuz zamanlar olur günlerce. Kim nerede görev yapsın, iki sene sonraki görevleri ne olsun gibi. İşlerimden biri de bu elemanların yetişmesini sağlayacak programlar yaratmak şirkette.”
“Peki ne özellikleri var, kim bunlar, çok mu akıllılar?” sorusuna ise şu yanıtı veriyor Kent:
“Bu 500 kişiyi cesaretle risk alabilen, iş yaptığı kişi ve kurumlarla çok iyi iletişim kurabilen, ortaklarına iyi strateji sağlayabilen, piyasa trendlerini çok iyi izleyebilen, konularına çok hâkim, dünyanın değişik yerlerinde de çalışırken kendini rahat hissedebilen dünya vatandaşı olan insanlardan seçiyoruz.”

Yeni ürünleri tadıyor ancak görüş belirtmiyor
Coca- Cola yeni ürünlerini Atlanta (Kuzey Amerika), Mexico City (Latin Amerika), Şanghay ve Tokyo (Asya), Brüksel"deki (Avrupa) 5 yenilikçi laboratuvarında geliştiriyor. Ancak bu laboratuvarlar “haydi yeni ürün geliştirelim” diyerek yola çıkmıyor. Kent, bu konuda şunları söylüyor:
“Yeni ürün için tüketiciden talep gelmesi lazım. Bunu görmek için de trendleri analiz etmeniz şart. Dünyanın her yerinde trendleri analiz eden birimlerimiz var. Bunun yanında ben dahil olmak üzere her hafta piyasayı gezeriz. Gireriz markete, tüketici neleri alıyor, neleri bırakıyor bakarız. Havaalanlarında seyahat eden insanlar çok önemli. Bir yerden bir yere giderken ellerinde ambalaj taşıyorlar mı, ne tür ambalajları seviyorlar? Neler konuşuyorlar internette istedikleri ürün konusunda? Gençler arasında blog"larda, internette milyonlarca mesaj dolaşıyor. Gençler değişik lisanlarda konuşuyor. Onların konuştuğu lisanlardan çok şey çıkıyor ortaya ve bu trendleri analiz ettikten sonra da birtakım ambalajlar, birtakım mamuller getiriyoruz.”
Trend değişikliğiyle ve taleple ilgili bilgiler hem ilgili ülkedeki yenilikçi birimlere hem de bölgedeki yenilikçi laboratuvarı geliyor. Buradan da yeni ürün olarak piyasalara çıkıyor.

"Müşteri değilim"
Muhtar Kent yeni ürünlerin bir kısmını tadıyor. Ancak hiçbir zaman fikrini söylemiyor. Bunun nedenini ise “Ben müşteri değilim” diyerek açıklıyor. “Ne reklam, ne de ürün konusunda görüş bildiririm” diyen Kent şöyle devam ediyor:

“Görüş belirtirsem çalışanlar etkilenirler tabii ki. Ben hiçbir zaman ürünleri tadayım da o ürünler konusunda kendimi tüketici yerine koyup karar vereyim demem. Ben kendimi tüketici yerine her zaman piyasada koyarım. Üst yönetim olarak bir ay önceki yenilikleri, yeni kampanyaların hepsini gözden geçiririz. Görüşlerimizi orada dile getiririz.”

"Yönetim kurulu hakkımda konuşurken dışarı çıkarım"
Kent şirkette hem CEO hem de Yönetim Kurulu Başkanı. Bunun “Çok büyük gücün tek elde toplanması” anlamına gelip gelmediğini sorduğumuzda ise şu yanıtı veriyor: “Amerikan modeli böyle. Coca-Cola"nın halka açık olduğu dönemdeki bütün geleneğinde yani 80-90 senedir bir tek olay dışında hep CEO ve Yönetim Kurulu Başkanı aynı kişidir.”
Kent bu görevlerin ayrı kişilerde olması gerektiğini savunanların “Aksi takdirde güç yoğunlaşması oluyor, hataların düzeltilmesi zor olur” dediklerini belirterek şunları söylüyor:

“Amerikan modelini savunanlar da başkanlıkla CEO"luğun aynı kişide olmasının değil, yönetim kurulunda bir dengenin önemli olduğunu söylüyorlar.Yönetim kurulunda dengeyi sağlayabilmek çok önemli. Başkan ayrı da olsa dengeyi sağlayamazsan o model tamamen lafta kalır. Önemli olan iş nasıl yapılıyor? Denge sağlanabiliyor mu? CEO"ya hayır sen bunu yapma diyorlar mı?”

33 yıldır Cola"da
Kent “Size yapma öyle diyorlar mı?” sorusuna ise şu yanıtı veriyor:
“Denmesi değil de öyle denebileceğini hissetmek bile çok önemli.”
Dengeyi sağlamaktan yalnız başkanın değil yönetim kurulunun da sorumlu olduğunu söylüyor. Bunun için de Amerikan modelinde yönetim kurulundan bir bağımsız üye başkanın bulunmadığı zaman yönetim kurulu toplantısını sürdürüyor. Toplantıda başkan dışarı çıkıyor, bu üye yönetimi ele alıyor. Toplantı başkansız (CEO) bir süre devam ediyor. Bunun nedeni dengeyi sağlamak. Bu sırada başkanın (CEO) işini iyi yapıp yapmadığıyla ilgili değerlendirmeler başlıyor. Kent bu uygulamaya “Ben dışarıdayken yönetim kurulu başkanı işi nasıl götürüyor, performansı nasıl diye beni konuşuyorlar” diyerek örnek veriyor. Coca- Cola"da bu görev James Robinson"a ait. American Express"in eski CEO"su Robinson 35 yıldır da yönetim kurulunda.