Günümüzde en korkulan hastalıkların başında gelen Alzheimer’ın ilerleme hızının diyetle ilişkili olabileceği düşünülmektedir. Yapılan çalışmalar sırasında Alzheimer ve beslenme arasındaki ilişki, koroner kalp hastalıkları ve beslenme arasındaki ilişki ile benzer bulunmuştur. Doymuş yağ asitleri, yüksek enerjili diyet, fazla alkol tüketimi AH ve demans riskini arttırmakta, antioksidanlar ve omega 3 yağ asitleri ise Alzheimer’e karşı koruyucu ve ilerlemeyi önleyici etki sağlamaktadır. Bu sebeple Alzheimer hastalığı için Akdeniz Diyeti önerilmektedir.
Akdeniz diyeti temelde zeytinyağı, tam tahıllar, ceviz, fındık, meyve, sebze, balığın bulunduğu ve kırmızı etin, rafine şekerin, fazla sodyumlu besinlerin ve tuzun kısıtlandığı bir diyettir.
HANGI BESINLER TÜKETILMELI?
• Annals of Neurology'de yapılan bir araştırmaya göre sebzeler, özellikle ıspanak, lahana, şalgam yeşillikleri ve brokoli gibi turpgiller gibi yapraklı yeşillikleri tüketmek ileri yaşlarda bilişsel gerileme seviyesini düşürmektedir.
• Omega 3 yağ asitleri açısından zengin olan somon, ton balığı, uskumru ve sardalya gibi soğuk su balıkları ve bitkisel omega-3 kaynakları (ceviz,chia tohumu,soya fasulyesi keten tohumu) hastalığın ilerlemesine engel olmada önemli destekleyicilerdir.
• Antioksidanlar bakımından zengin meyveler (yaban mersini, böğürtlen, çilek, ahududu, erik, portakal, kırmızı üzüm ve kiraz) bilişsel hafızasının korunmasında önemlidirler.
• Kahve ve çikolata içerisinde yer alan kafein ve antioksidanlar, yaşa bağlı hafıza bozukluğunu önlemeye yardımcı olabilir.
• Sızma zeytinyağı ise Alzheimer hastalığıyla ilişkili amiloid plaklarının parçalanmasına yardımcı olan anahtar protein ve enzimlerin üretimini artırmaya yardımcı olan oleokansan adı verilen bir maddeyi içerir.
• Son çalışmalarda soğuk preslenmiş hindistan cevizi yağının da Alzheimer’da beyine sürekli enerji sağlayabileceği ve hücre yıkımını önleyebileceği vurgulanmaktadır.
• Alzheimer’ın ileri evrelerinde kabızlık çok yaygın olarak görülebilir. Böyle bir durumda kişinin, lifli yiyecekler tüketmesi ve bol sıvı içmesi gerekir. Öğünlerin sindirimi kolay, rahatlatıcı ve yerken zaman almayacak şekilde olması kolaylık sağlayabilir.
ALZHEIMER HASTALARıNDA VITAMIN VE MINERAL TAKVIYELERI
• E vitamini ve C vitamini insanlardaki en önemli antioksidanlardandır. Yapılan çalışmalara göre yüksek düzeyde C vitamini ve E vitamini alımının alzheimer hastalığı olma riskini azalttığı görülmüştür. Ayrıca çalışmalar özellikle iki vitaminin kombinasyon şeklinde alınmasının çok daha etkili olduğunu göstermiştir.
• Yapılan başka bir araştırmada haftada bir ve daha fazla balık tüketenlerde %60 daha az alzheimer riski olduğu ortaya konmuştur. Özellikle DHA ve total omega-3 alımının artması ile alzheimer hastalığına yakalanma riskinin azaldığı vurgulanmıştır. Balık tüketiminde ağır metal taşımayan balıklar tercih edilmeli, çiğ balık (suşi) tüketiminden kaçınılmalıdır.
• Alzheimerlı hastalarda yapılan mini mental test araştırmalarında; çoklu doymamış yağ asitleri tüketimi , meyve, sebze , tiamin (B1), folat(B9) alımlarına bakıldığında yüksek alımında mini mental test skorlarının yükseldiği saptanmıştır.
• Ayrıca alzheimer hastalarının sağlıklı bireylere göre plazma selenyum,çinko seviyeleri düşük çıkmıştır. Selenyum, çinko minerallerinin kan plazma seviyelerinin artışı ile bilişşel fonksiyonların arttığı saptanmıştır.
• Tüm bu çalışmalar göstermektedir ki B1, B6, B9, E ve C vitamini açısından zengin diyetlerle beslenmeyle birlikte antioksidan besinlere diyete sıklıkla katmak gerekmektedir.
ALZHEIMER ILE GELEN İŞTAHSıZLıK
Alzheimer olan kişilerin iştahı çoğunlukla azalma görülmektedir. İştah azalma sebepleri;
• İlk evrelerde yaşanılan depresyon ve buna bağlı yemek yeme isteğinin oluşmaması,
• Diş problemleri yüzünden besin alımının engellenmesi,
• Gün için de uzun süreli hareketsizlik nedeniyle açlık hissetmemek,
• İleri evrelerde kişilerin, yemek yemeyi unutmaları, yemek yemeleri gerektiğini anlayamamaları sıralanabilir.
İŞTAHıN ARTMASı DURUMUNDA NE YAPıLMALı?
Alzheimer olan kişilerde genellikle görülen iştahsızlık yerine, ihtiyaç duyduğundan daha fazla yemek yeme alışkanlığı da görülebilir. Birçok kişide bu geçici bir dönemdir. Bu süreçte hasta yakınlarının en dikkat etmesi gereken şey karbonhidratlı ve tatlı, bol kalorili yiyeceklerin tüketiminin arttırılmaması olmalıdır.
