Ali Çandır:Antalya'da hizmet sektörü yüzde 5,9 küçüldü

ABDURRAHMAN BÜYÜKKESKİN
ANTALYA- Antalya Ticaret Borsası (ATB) Aralık ayı Meclis toplantısını çevrim içi gerçekleştirdi. ATB Meclis Başkanı Erdoğan Ekinci başkanlığında toplanan Meclis’te, Antalya Ticaret Borsası Yönetim Kurulu Başkanı Ali Çandır, tarıma, ekonomiye ilişkin değerlendirmelerde bulundu.

AŞI UYARISI

Koronavirüs salgının 2021 yılında da hayatımızı olumsuz etkilediğini, delta ve omicron varyantlarının ise büyük tedirginlik yarattığını söyleyen Başkan Çandır, “Lütfen hatırlatma dozu dahil aşılarımızı eksik bırakmayalım. Bu davranışımız hem kendi sağlığımız hem de ekonomik faaliyetlerimizin devamlılığı için vazgeçilmezdir” dedi.

ANTALYA’DA TARİHİ KÜÇÜLME

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan 2020 yılı il bazında gayrisafi yurtiçi hasılaya göre ülke ekonomisi yüzde 1.8, tarım sektörü yüzde 5.9 büyürken, hizmet sektörünün yüzde 5.9 küçüldüğünü kaydeden Çandır, Antalya’nın ise tarihinde görülmemiş resmi bir küçülme yaşadığına dikkat çekti. Çandır, “TÜİK rakamlarına göre 2020 yılında Antalya ekonomisi reel olarak yüzde 24.3, tarım sektörü yüzde 1.6 ve hizmet sektörü ise yüzde 42 küçülmüştür” dedi. Antalya’nın kişi başı gelirde yüzde 32’lik küçülme ile tüm zamanların rekor daralmasını yaşadığını vurgulayan Çandır, “Antalya’mızın daha önce hiç karşılaşmadığı bir durumu gördük. 81 il içerisinde açık ara sonuncu duruma geriledik. Öyle ki bizden sonra gelen Muğla yüzde 8.3 küçülmüş” dedi. Antalya’nın yaşadığı zorluğa rağmen gerekli desteği göremediğini söyleyen Çandır, “Biz bütün bu süre içerisinde ‘Türkiye bir zorlanıyorsa, kentimiz 5 zorlanıyor’ dedik. Ancak gerekli ilgi ve desteği göremedik. İlan edilen resmi rakamlar bizi bir kez daha teyit etti. Rakamlar defalarca talepte bulunduğumuz ‘ekonomik afet bölgesi’ ilan edilme durumunu Antalya’nın fazlasıyla hak ettiğinin resmi teyidi olmuştur” diye konuştu. 2021 yılı 3. çeyrek büyüme rakamlarına göre ülke ekonomisi yüzde 7.4, hizmet sektörü yüzde 20.7 büyürken tarımın yüzde 5.9 küçüldüğüne dikkat çeken Çandır, Antalya ekonomisinin ortalama büyümeden daha düşük büyüme ve tarımda daha fazla küçülme ile karşı karşıya kaldığını kaydetti.

BORÇLA BÜYÜYORUZ

Antalya ekonomisinin uzun süredir krediyle büyüme eğiliminde olduğunu belirten Başkan Ali Çandır, şunları söyledi:

“Kullandığımız kredilerdeki büyüme oranı, ülkemiz ortalamasının üzerinde olduğu sürece ortalamanın üzerinde büyüyoruz. Ödenen çek tutarlarındaki büyümede de Türkiye ortalaması üzerinde kaldığımız dönemlerde yine ortalamanın üzerinde büyüyoruz. 2021 yılı ilk üç ayında ortalama üstü kredi büyümesi sağlamışken sonraki aylarda hem toplam ticari kredilerde hem de tarımsal kredi büyümelerinde ülke ortalamasının altında kaldık. Mesela 3. çeyrekte ticari kredilere baktığımızda kentimiz yüzde 8 büyürken ülkemiz yüzde 21 büyüdü. Ödenen çek tutarlarındaki büyümemiz de ancak ülke ortalaması kadar oldu. Yani 2020 yılı düşük baz etkisi bizi, beklentimiz kadar büyütemedi. 2021 yılında ülke ortalama büyümesinin altında bir büyüme, kentimizi beklemektedir.”

İHRACATI TARIM GÖGÜSLEDİ

Kasım ayında ülke ihracatı yıllık yüzde 33 artarken Antalya’nın ihracatının yüzde 11 arttığını, 11 aylık ihracatın ülkede yüzde 33 artarken Antalya’da yüzde 28 arttığına dikkat çeken Çandır, ihracatın ülke ortalamasının altında kaldığını belirtti. Tarım ihracatında Antalya’nın yaş meyve sebze ve süs bitkileri öncülüğünde daha iyi bir performans gösterdiğini kaydeden Çandır, Kasım ayında yaş meyve sebze ihracatı ülke genelinde yıllık yüzde 0.6 azalırken Antalya’nın yüzde 7.3 arttığına dikkat çekti. Süs bitkileri ihracatı ülke genelinde yüzde 18.9 artarken, Antalya’da yüzde 33.3 arttığını belirten Çandır, “İhracattaki bu gerçekleşmelerle Antalya’nın ihracatında tarımın payı yüzde 55’i geçmiştir” dedi.

DESTEKLERDEN YETERİNCE YARARLANAMIYORUZ

Tarımın 2021 yılı içerisinde en büyük sorunlarından birinin girdi maliyetlerindeki aşırı yükseliş olduğunu söyleyen Çandır, TÜİK verilerine göre geçtiğimiz Mart ayından itibaren tarımsal üretici fiyatlarındaki artışların tarımsal girdi fiyatlarındaki artışların altında kaldığına dikkat çekti. 2021 yılı tarım destekleri ile 2022 yılı bütçesindeki tarım desteklerinden Antalya’nın yeterince yararlanamadığını belirten Başkan Çandır, “Antalya tarımı ortalamanın oldukça üzerinde tekniktir, karmaşıktır ve özelliklidir. Ortalama için hazırlanan desteklerden yararlanma oranımız doğal olarak son derece sınırlıdır. Halbuki tarımsal istihdam, ticaret ve ihracat performansımız ülke ortalamasının üzerindedir ve kayıt altındadır. Dolayısıyla kendi yapımıza uygun bir desteklemeyi hak ediyoruz” diye konuştu.

DÖVİZDEKİ AŞIRI DALGALANMA RİSKLERİ DERİNLEŞTİRİYOR

2022 yılının genel olarak riskleri barındıran bir yıl olacağını söyleyen Çandır, risklerin ortak çalışmalarla ortadan kaldırılabileceğini kaydetti. Maliyet yükünü fiyatlara yansıtamama ve bazı girdilere erişimde yaşanan zorlukların 2022’nin en önemli riskleri olacağını ifade eden Çandır, uygun maliyetli finansmana erişimde ve işçilik maliyetlerinde zorlanacakları bir yıl olacağını dile getirdi. Döviz kurlarındaki aşırı dalgalanmanın riskli alanları büyüttüğü ve derinleştirdiğini söyleyen Çandır, “Bizler belirli ve ekonomik koşullara bağlı olan bir eğilimle değişen döviz fiyatlarıyla iş yapabilen insanlarız. Dövizdeki her türlü spekülatif ve manipülatif işler bizleri ve işlerimizi felç etmektedir. Bir an önce istikrarlı bir döviz fiyatı rotasının sağlanması elzemdir” dedi.   

KOMİTELER REHBERİMİZ

Her ay düzenli olarak toplanan Meslek Komiteleri’nde tarım, ekonomi ve ülke gündeminde yer alan konuların görüşüldüğünü belirten Çandır, komitelerin Borsa için rehber niteliğinde olduğunu söyledi. Çandır, Komitelerde alınan kararların başta TOBB olmak üzere ilgili tüm taraflarla paylaşıldığını kaydetti. Çandır, komitelerde iklim değişikliğinin tarımsal üretime ve ticarete etkileri, girdi maliyetlerinde görülen yüksek artışlar, Rusya Federasyonu’nca uygulanmakta olan domates kotası ve yasaklamalar, üretimi artan tropik ve subtropik meyve üretiminin beraberinde getirdiği su yetersizliği, kamunun yaş sebze ticaretine girerek özel sektör ile rekabete girmesinin etkileri, döviz kurunda yaşanan dalgalanmalar ve yüksek üretici enflasyonu, hava kargo taşıma giderlerinin tarımsal ürünlerin ihracatında yüksek maliyetli olması, ihracatta karşılaşılan bürokratik problemler, tarımsal üretimde standardizasyon, Hazine arazilerine erişememe, kırdan kente göçün tarımsal üretim ve ticarete etkileri, tarım sektörüne özgü sosyal güvenlik sistemi ve Yeşil Mutabakat konularının öne çıktığını söyledi. Çandır, “Üyelerimizin sorunlarını, taleplerini ve çözüm önerilerini bizlerle paylaşan tüm arkadaşlarıma teşekkür ediyorum. Bugüne kadar olduğu gibi önümüzdeki yıl alınacak tüm kararlarında takipçisi olacak ve çözüm için faaliyetlerimizi kesintisiz sürdüreceğiz” dedi.

2022 YILINDA DA SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK TEMASI

Bu yılı sürdürülebilirlik yılı ilan eden Borsa’nın iklim değişikliği ile yeşil mutabakat konusuna özel olarak eğildiğini vurgulayan Çandır, Antalya Tarım Konseyi ile birlikte yıl boyunca sürdürülebilirlik ana başlığında göç, süt üretimi ve kırsal mahalleler konularında 3 panel, iklim değişikliği özelinde tarımsal ticaret, su yönetimi, teknoloji kullanımı ve karbon ayak izi konularında 4 panel, yeşil mutabakat özelinde bitki besleme, bitki koruma, tarımsal atık yönetimi, tarımsal biyolojik çeşitlilik ve tarım topraklarının sürdürülebilirliği konularında ise 5 panel gerçekleştirdiklerini anımsattı. Çandır, yeşil mutabakat başta olmak üzere sürdürülebilirlik ana başlığındaki etkinlikleri 2022’de de sürdüreceklerini bildirdi.

EĞİTİMLERDE 500 BİN KİŞİYE ULAŞILDI

Antalya İl Tarım ve Orman Müdürlüğü ile Borsa’nın imzaladığı protokol çerçevesinde bir yılda 100’ün üzerinde eğitim düzenlediklerini, yurtdışından da katılımın olduğu programlarda yaklaşık 500 bin kişiye eğitim verdiklerini kaydeden Çandır, “Eğitimlerin hazırlanması ve yapımında emeği geçen İl Müdürü ve çalışma arkadaşlarına, akademisyenler ile uzmanlara ve çalışma arkadaşlarımıza teşekkür ediyorum. Sektörümüzü ilgilendiren tüm konularda paydaşlarımızla birlikte toplantılar, çalıştaylar, paneller ve eğitimler düzenlemeye devam edeceğiz. Çevirimiçi gerçekleştirdiğimiz bu çalışmalarımıza @antalyaborsa ve @AntalyaTarimOnline isimli Youtube kanallarından ulaşabilirsiniz” diye konuştu.

Üye işlemlerinin hızlanması, kesintisiz ve aksamadan yapılabilmesi ve kolaylaştırılması için Borsa’nın web sayfasını önümüzdeki yıl çağın gerekliliklerine uygun bir hale getireceklerini belirten Çandır, “Kişisel Verilerin Korunması Kanunu kapsamında kurumsal kapasitemizin artırılması ve kanunla uyumlu hale getirilmesi için de alt yapımızı güçlendireceğiz” dedi.

BERBEROĞLU’NU ANDI

Antalya Ticaret Borsası’nda 1974-1981 yılları arasında Yönetim Kurulu Başkan Vekilliği ve Yönetim Kurulu Üyeliği görevlerinde bulunan Ünsal Berberoğlu’nun vefatından duyduğu üzüntüyü dile getiren Çandır, “Kıymetli büyüğümüze Allah’tan rahmet; ailesine, sevenlerine ve camiamıza baş sağlığı diliyorum. Mekanı cennet olsun” dedi.

Çandır, yeni yılın mutlu, sağlıklı, bereketli ve başarılı geçmesini diledi.

Yılın son Meclis toplantısında Antalya Ticaret Borsası’nın 2022 bütçesi 11 milyon TL olarak kabul edildi.