İSTANBUL - Bu yıl, “birleşme ve satın alma” işlemlerinde durgunluk gözlenirken, uzmanlar, “Kur krizi ile beraber uzun vadeli iş planı ve değerleme yapmak zorlaştı. Tabii ki dönemi alım fırsatı olarak görecek yabancılar ve yerliler olabilir ama belirsizliğin biraz dağılması beklenecektir” yorumunda bulundu.
Bu yıl, “birleşme ve satın alma” işlemleri canlı bir görünüm sergilemiyor. Uzmanlar, “Kur krizi ile beraber uzun vadeli iş planı ve değerleme yapmak zorlaştı. Tabii ki dönemi alım fırsatı olarak görecek yabancılar ve yerliler olabilir ama belirsizliğin biraz dağılması beklenecektir” dedi. Rakamlar da doğruluyor bu görüşü. Birleşme ve devralmalar yoluyla önceki yıllarda gerçekleşen dış kaynak girişinin bu yıl bir miktar düşeceği anlaşılıyor.
Rekabet Kurulu (RK), daha önce 6 aylık raporlar açıklıyordu. Son iki yıldır yıllık açıklama yapıyor. Dolayısıyla ilk yarının nasıl geçtiğine ilişkin başvuru ve izin rakamları yok. Yılın 3’te 2’si geride kalırken, 1 Eylül itibariyle tablo çok parlak görünmüyor. 2017’nin tamamında, Türkiye’de kurulu şirketlerde, 5 özelleştirme işlemi hariç tutulduğunda RK’ya bildirilen işlem sayısı 85’ti. 1 Eylül itibariyle (başvurusu geçen yıl yapılmış, kararı 2018’de verilmiş 3 işlem de dahil) toplam işlem sayısı 48. Yılın kalanında 2017 düzeyinin adet bazında yakalanması zor görünüyor. Bu yıl, ayrıca yabancıdan çok yerli alımı öne çıkabilir.
Yabancı alımı 2.1 milyarı geçiyor
RK web sitesindeki kayıtlara göre Türkiye’de kurulu şirketlerle ilgili 48 işlemden 19’unda alıcı taraf yabancı. Un Ro Ro ve Trendyol satışı da dahil kesinleşmiş yabancı alımı 2.1 milyar dolar civarında. EY Türkiye’nin raporuna göre yabancı yatırımcıların gerçekleştirdikleri işlem hacmi 2017’de (1.2 milyar doları özel sermaye fonu olmak üzere) 4.6 milyar dolardı.
Bu yıl özel sermaye fonlarıyla neredeyse hiç yatırım gelmedi. Gündemde olan büyük satışlar gerçekleşmezse bu yıl yabancı alımı geçen yılkinin gerisinde kalabilir. Denizbank’ın satışı henüz kesinleşmedi. İtalyan Astaldi’nin 3. Köprü’deki hissesinin satışı da gündemde. Gelirleri dolar bazında ve devlet garantisi olduğu için bu satışın gerçekleşmesi daha muhtemel. Çinli yatırımcılar ilgileniyor. Değerlendirmede bulunan bir uzman, “Yılın 5 milyar dolar civarında bir satın alma birleşme ile kapanması muhtemel gözüküyor” dedi.
Makine ve turizmde hareketlilik olabilir
Yerli - yabancı değeri açıklanan büyük işlemler toplanınca (1.644 milyon dolar, 1.412 milyon euro ve 770 milyon lira) toplamda 3.5 milyar dolara yakın işlem olduğu, açıklanmayan küçük işlemlerle birlikte (yarısı yabancı olmak üzere) toplamda 4 milyar dolar değerinde birleşme satın alma olduğu anlaşılıyor.
RK, geçen yıl işlemleri TL cinsinden açıkladığı için dolar bazında bir karşılaştırma yapılamıyor. TL bazında 2017 rakamları şöyleydi: Hedef şirketin Türkiye kökenli olduğu işlemlerde bildirilen toplam işlem bedeli yaklaşık 22.3 milyar TL’ydi. Yabancı yatırımcılar Türk şirketlerinin devir konusu olduğu 47 işlemde 15.1 milyar TL’lik yatırım gerçekleştirmişti. Toplamda yüzde 12’lik düşüş olmuştu.
Yılın geri kalanında daha çok makine sanayi gibi sektörlerde KOBİ satın almaları olacağını tahmin ediliyor. Bir de turizmde hareketlilik bekleniyor.
Önemli not: TT’nin bankalara devri hariç tutuldu. RK kayıtlarında, Celgene İlaç’ın Er-kim İlaç’a 2 ilacın ruhsatını devri; CarrefourSA’nın Maltepedeki arazisinin Bakırköy Gayrimenkul’e devri; Bainbridge Holding AŞ’in İçerenköy AVM’yi City’s Gayrimenkul’e devri; Ardus Gayrimenkul ile Vespa Enterprises’ın ihraç edilmiş sermayelerinin tamamının Cem ve Cengiz Okullu’ya devri işlemleri hariç tutuldu. Blue International'ın Mavi Giyim’deki hisselerinin Akarlılar Ailesi’nin negatif tek kontrolüne geçmesi grup içi işlem olduğu için dahil edilmedi.
Büyük işlemler: Doğan, UN RO-RO ve Trendyol
Bu yılın en önemli satışı Doğan Medya, Antalya Havalimanı, UN Ro Ro, Trendyol ve Denizbank... Denizbank için henüz RK’ya başvuru yapılmadı. Diğer önemli 3 işlem tamamlandı. RK, (11 özelleştirme işlemi hariç) “birleşme devralma” kategorisinde bu yıl şimdiye kadar 136 işlemi karara bağlamış durumda. Bunlardan 48’inde hedef şirket, (yabancı ortaklı veya tamamen Türk ortaklı ancak) Türkiye’de kurulu şirketler. Bu 48 şirketten 3’ünün başvurusu (Ekol Gıda, Mardaş ve Alara Tarım) 2017’de yapılmıştı. RK’nın internet sitesinde 2018 tarihli 30 yeni bildirim var. Bunlardan sadece 12’sinde hedef şirket Türk. İki ortak girişim (THY - Havelsan ortak girişimi ve CMLKK ortaklığının kuruluşu) ile kredi borcu karşılığı 1 devir işlemi hariç tutulduğunda geriye 9 işlem kalıyor. Bu işlemlerden 5’i geçtiğimiz günlerde kesinleşti. 4’ü (Arimpeks’in AlufLexpack’a; Demirer Kablo’nun Jiangsu Zhongtian’a devri; Maher Yatırım Holding’in Turkland Sigorta’yı; Haulotte Group SA’nın Acarlar Dış Ticaret’i devralınması) bekliyor.
2018'de kesinleşen satın almalar
? Yabancı alımı
1. Okida Elektronik’in Sabaf Beyaz Eşya ve Sabaf S.p.A’ya devri
2. Aktiebolaget Rotech ve Rotek Robotik’in tek kontrolünün ABB Ltd’ye devri
3. Liebherr Makine’nin belli oranda hissesinsı Liebherr MCCtec GmbH’e devri
4. DSM Grup’un(Trendyol) tek kontrolünün Alibaba.com’a devri (728 milyon dolar)
5. Oba Makarnacılık’ın belli oranda payının Pasta World Limited’e devri
6. Pronet’in Securitas Seguridad’a devri (1 Haziran - 175 milyon lira)
7. Marcegaglia TR’nin Marcegaglia Specialties S.p.A’a devri
8. Ravaber Yapı’daki Beşler Tekstil payının Ravago Petrokimya’ya devri
9. SA-BA Endüstriyel’in VarrocCorp Holding B.V. tarafından devralınması
10. UBM ICC, UBM İstanbul ve UBM NTSR Fuar’ın tek kontrolünün çoğunluk hissedarı UBM Plc’ye devri
11. Pizza Pizza Türker’in Luz Business Opportunities SARL’a devri
12. UN Ro-Ro’nun yüzde 98.8’inin DFDS’e devri (950 milyon euro)
13. Demak Gıda Sanayi’nin Transmed Lebanese Holding SAL tarafından devralınması
14. Gemsat Gaz’da tek kontrolün Pietro Fiorentini’ye devri
15. Ekol Gıda’nın yüzde 51’inin Cargill tarafından devralınması
16. Discovery Medya’nın Sportv Medya Hizmetleri’ni devralması
17. Mado’nun yüzde 42.7’sinin Turkey Cafe Company S.A.R.L’ye devri
18. Orneo Özel Sağlık’ın Stryker Corporation’a devri
19. Bir kısım TurkNet’te hissesinin Gulf Credit’e devri
? Yerli alımı
20. Memorial’deki QFIB Healthcare hisselerinin Taya Sağlık’a devri
21. EHM Mağazacılık belli oranda payının Ayya Perakende’ye devri
22. Simtec Sistem’e ait çağrı merkezinin Atos’a devri
23. Dj Cool Klima’nın Safk ar Ege Soğutmacılık tarafından devralınması
24. Gate İnşaat’ın (Gama) belli oranda hissesinin Tekfen İnşaat’a devredilmesi
25. Gebze Center’ın Seyir Gayrimenkul’e devri (102.5 milyon euro)
26. TRY Grup NURDAĞ’a devri
27. OMV Samsun kontrolünün
28. Gümüşdoğa Su Ürünleri hisselerini devralması
29. DNR’ın Turkuvaz TK Kitap’a devri (13 Nisan’da 440 milyon lira)
30. Bir kısım Döktaş Dökümcülük hissesinin Çelik Holding’e devri
31. Fleetcorp A.Ş’nin belli orandaki hissesinin ve tam kontrolünün Development Enterprises Holding Co. KSCC tarafından devralınması
32. ERG Verbund AŞ’nin tüm hisselerinin Çelik kardeşlere devri
33. Doğan Medya’nın Demirören Medya’ya devri (916 milyon dolar)
34. Makro Market’in (77 market) Migros’a devri (105 milyon lira)
35. Bireysel Tanıtım ve Aktivite’nin Ekom Araştırma’ya devri
36. Alfa Oto Filo Kiralama’nın Hedef Araç Kiralama’ya devri
37. Antalya Havalimanı IC İbrahim Çeçen hissesinin TAV’a devri (360 milyon Euro)
38. Componenta Dökümcülük’ün belli oranının Döktaş Metal’e devri
39. kısım hissesinin Metro Yatırım’a devri
40. Evrencik Elektrik’in tek kontrolünün Gencer Enerji’ye devri
41. Liberty Sigorta’da bir kısım hissenin Talanx International AG’ye devri
42. Korsini Ambalaj ile iştirakleri üzerinde tek kontrolün Actera’ya devri
43. FZK Mühendislik’te Anlaş Holding’e ait hissenin Ziraat Katılım’a devri
44. CZK Lokantacılık’ın Reklam Üssü Reklam’a devri
45. Alanar Meyve ve Gıda ile Alara Fidan’ın belli oranda hissesinin Tekfen Tarımsal’a devri (50 milyon lira)
? Başvurusu 2017’de yapılan işlemler
46. Zirve Bilgi Teknolojileri’nin tam kontrolünün Mikro Yazılımevi’ne devri
47. Mardaş Marmara’nın Limar Liman tarafından devralınması
48. CTECH’te bir kısım MMT hissesinin TUSAŞ’a devri
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.