İSTANBUL - Çok eski değil 5 yıl önce bin 500’ün üzerinde Türk şirketinin bulunduğu, 30 milyar dolarlık yatırıma imza atmış Türk müteahhitlerinin bölgenin kalkınmasına katkı sağladığı bu pazarda ekonomide neler olur?
Üç yıldır ekonomik kriz yaşayan Kuzey Irak bölgesinde 25 Eylül’de yapılacak bağımsızlık referandumu bölge ile ilişkisi olan işadamlarını da düşündürüyor. Bu konuda en rahat ise Türk müteahhitleri... Birlik başkanı Mithat Yenigün, “Biz bölgeden zaten çekildik. Referandum kararı bizi doğrudan etkilemiyor” şeklinde konuştu.
Türkiye’nin güney sınırında çok yakında önemli bir gelişme olacak. Kuzey Irak Bölgesel Kürt Yönetimi Irak hükümetinden gerekli desteği göremediği gerekçesiyle bağımsızlık için yapacağı referandumun tarihini 25 Eylül olarak açıkladı.
Referandum kararının bölgede siyasi dengeleri değiştireceğine kuşku yok. ABD başta olmak üzere birçok ülkeden de bu karara destek var. Ancak Türkiye bu karardan memnun değil ve defalarca referanduma karşı olduğunu açıkladı. Ekonomi ile siyaset birbirinden ayrılmaz ama siyasette olacaklar bu yazının konusu değil. Yanıt arayacağım sorular ekonomik... Çok eski değil 5 yıl önce bin 500’ün üzerinde Türk şirketinin bulunduğu, 30 milyar dolarlık yatırıma imza atmış Türk müteahhitlerinin bölgenin kalkınmasına katkı sağladığı bu pazarda ekonomide neler olur? Referandumda çıkacak bir bağımsızlık kararı şirketleri nasıl etkiler?
BÖLGEYİ TERK ETTİLER
Bilindiği gibi bölgede özellikle üç yıldır ekonomik kriz yaşanıyor. Kuzey Irak petrolü satılamıyor, merkezi hükümetin bütçesinden de bölge yeterince pay alamıyor. Yatırımlar durdu. Türk müteahhitler 3 milyar doları bulan alacaklarını tahsil edemediği için bölgeyi terk etmiş durumda.Türkiye Müteahhitler Birliği Başkanı Mithat Yenigün, alacaklar konusunda hiçbir gelişmenin olmadığını söylüyor. Yenigün, “Biz bölgeden zaten çekildik. Referandum kararı bizi doğrudan etkilemiyor” diyor.
Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu’na bağlı Türk Irak İş Konseyi ise temmuz ayı içinde iş yapan şirket temsilcileri ile bir araya gelerek durum değerlendirmesi yapmıştı. 9 Ağustos’ta da yeni bir toplantı ile gelişmeleri değerlendirmeye hazırlanıyor.
Başkan Emin Taha’yı aradım, şu andaki durumu ve referandumun olası etkilerini sordum. Bölgede ekonomik krizin üç yıldır sürdüğünü söyleyen Taha da, müteahhitlik firmalarının işlerinin durduğunu ve pazardan çekildiklerini hatırlatıyor. Kuzey Irak’ın sorunlara rağmen Türkiye için vazgeçilmeyecek bir pazar olduğunu söyleyen Taha, bazı şirketlerin işlerinin yarım kaldığını ancak para ödemelerinin başlaması halinde bu firmaların pazara geri dönebileceğini de ekliyor.
VİZE SORUNU ÇÖZÜLDÜ
Referandumun ekonomiye etkisini ise “belli bir tedirginlik var” diye yanıtlıyor Taha ve şunları söylüyor: “Bir bekleme dönemindeyiz ama ilişkilerde bir sorun yok. Vize sorunu çözüldü. Irak’tan Antalya, İzmir, Yalova’ya gelen turist sayısı arttı. İhracat yılın ilk 5 ayında 4 milyar doları geçti. Benim tahminime göre bu yılın sonunda 10 milyar dolara yaklaşır.”
Referandumun bu gelişmeleri nasıl etkileyeceğinin hükümetin alacağı kararlara bağlı olduğunu da ekliyor Taha ve şöyle devam ediyor:
“Ticaret, ihracat sürmek zorunda... Ben her durumda sürer diye düşünüyorum. Gaziantep gibi güney illerinin ayakta kalması da buna bağlı. Bu fabrikalar da kapanırsa işsizlik sorunu büyür. Bu da terörü güçlendirir.”
Yaptığım sohbetler siyaseten sıkıntı yaşansa da ekonominin şu andaki düzeyiyle devam edeceğini gösteriyor. Ayrıca Irak’ın yeniden inşası konusu da masada... Irak yönetiminin 100 milyar dolara ihtiyacı olduğu belirtiliyor. Bu da ciddi bir ekonomik gelişmeye işaret ediyor. Türk şirketleri bu fırsatlardan ne kadar yararlanacak? Bu da bölgede atılacak siyasi adımlara bağlı.
Jale Özgentürk/Hürriyet
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.